IT-TMIEN ĦADD TA’ MATUL IS-SENA – 26 ta’ Frar 2017.

 

Il-laqgħa bdiet billi il-kelliem poġġa żewġ mistoqsijiet. L-ewwel waħda kienet:

X’nifhmu meta ngħidu bniedem li rnexxa?

Fost it-tweġibiet kien hemm min qal li Kristu nrexxa, għalkemm spiċċa mdendel ma’ salib. Imma ġeneralment meta ssemmi suċċess tifhem poter, karriera, flus, etċ. It-tieni  mistoqsija kienet:

Xi tfisser ħbiberija?

Għal din kien hemm diversi risposti, bħal fiduċja, imħabba, sinċerita’, sapport, onesta’, paċi.

Imbagħad inqara l-Ewwel Qari u l-Vanġelu tal-Ħadd. Wara kien hemm ftit ħin ta’ riflessjoni. Għaliex Ġesu’ qed ikun daqshekk iebes f’dan il-vanġelu? Wara kollox, “mingħajr flus la tgħannaq u lanqas tbus”. Ġesu’ hu ċar u radikali, kemm f’dan il-vanġelu u dak tal-ġimgħa l-oħra. Ma tistgħax taqdi lil Alla u lil flus. Aħna nagħmlu ħafna kompromessi, u anke skużi l-ikar validi, bħal familja, etċ. Għaliex qed jgħid hekk Ġesu’? X’inhu l-effett tal-ġid materjali? Risposta għal din kienet li trid taħdem, taqla’ l-flus biex tmantni l-familja. Trid tagħmel ir-rwol tiegħek imma anke taħseb fl-oħrajn. Ma rridux nagħmlu bħal ma kienu għamlu xi wħud fi żmien San Pawl – qagħdu b’idejhom fuq żaqqhom. San Pawl stess qal: “Min ma jaħdimx m’għandux dritt jiekol”. Il-ġid isir ħażin meta jiġi użat ħażin, bħal, per eżempju l-internet, li fih innifsu hu tajjeb, imma jista’ jsir ta’ xkiel.

Il-problema tal-ġid materjali hu li jagħlaqna – isir ossessjoni – min għandu dejjem irid. Inqiegħdu t-tama tagħna fil-ġid, li hu limitat, imbagħad lil Alla, li Hu infinit, nieħduh “for granted”.

Il-Papa Franġisku jitkellem ħafna fuq dan is-suġġett – ir-rikezzi u l-preokkupazzjonijiet. Isemmi l-parabbola taż-żerriegħa. Meta aħna nagħmlu kompromess mal-flus u l-ġid materjali nkunu qisna dik iż-żerriegħa li waqgħet qalb ix-xewk. Għal l-ewwel tinbet, imma x-xewk joħnoqha, għax moħħ il-bniedem jiggranfa ma’ dak li qed jara f’idejh. Jekk il-ġid nagħmluh alla tagħna, jaqtgħana minn kollox. Mhux il-ġid biss jagħmel hekk – il-kumdita’, il-mod kif inħarsu lejn l-emigranti, etċ.

Ġesu’ qalilna: “Kunu perfetti bħal ma Hu Missierkom”. Hawn min jirraġuna li l-perfezzjoni mhiex għal hawn u jieqaf hemm. Irridu nagħmlu pass ieħor, ġieli nitgerbu, imma rridu nqumu u nerġgħu. Ma rridux ninsew, fil-kumdita’ tagħna, li hawn faqar materjali. Hawn ħafna diffikultajiet. Imbagħad hawn min għandu minn kollox u jinsab waħdu. Is-solitutudni hi tip ta’ faqar kbir. Biex nirnexxu rridu nitgħallmu naqsmu mal-oħrajn, ma norbtux qalbna mal-ġid materjali, hu x’inhu. Anke jekk xi ħadd iweġġgħek, ma rridux inħallu dik l-azzjoni torbotlok qalbek u tifniek. Dak li qed jgħid Ġesu’ hu iebes: “Kunu perfetti”. Din hi l-isfida tal-vanġelu.

Il-Papa jgħid li waħda mill-problemi tal-ġid hu li jaqtagħna mill-ħin, mid-dinja. Jaqtgħek mill-passat, għada ħadd ma rah, mela kul u tpaxxa! Il-ħsieb tal-Papa għal dan ir-Randan hu mibni fuq il-Parabbola ta’ Lazzru u l-Għani. Dan tal-aħħar ma jissemmiex b’ismu. Irridu noqogħdu attenti li ma nitilfux l-identita’ tagħna. Inraqqdu l-kuxjenza. Il-kumdita’ fiha nnifisha mhix ħażina, imma rridu noqgħodu għajnejna miftuħa u saqajna mal-art. Il-Papa Franġisku terraq fis-slums, għamel għażla radikali u jaf x’inhuma l-weġgħat tan-nies. Jista’ jekk irid jgħix fil-lussu, imma mhux hekk. Għalhekk qed ikun skomdu għal ċerti nies.

Naslu issa għat-tieni parti tal-Vanġelu. Titkellem fuq l-ansjeta’ u l-biża’ tagħna u kif għandna nirbħuhom bil-fiduċja fil-provvidenza t’Alla. Il-fiduċja hi l-kejl ta’ kemm jien ħabib m’Alla. Il-fiduċja tilħaq il-milja tagħha meta lil Alla nagħtihilu bis-sħiħ.

Il-laqgħa għalqet bil-kwotazzjoni minn Santa Tereża:

Tħallix xi jtaqqlek, tħallix xi jbeżżgħek,

Min għandu ‘l Alla ma jonqsu xejn.

Tħallix xi jtaqqlek, tħallix xi jbeżżgħek,

Alla waħdu kollox.

Tista’ omm tinsa l-uliedha? Alla ma jinsiek qatt. Din hi l-fiduċja.

Il-laqgħa bdiet bl-Ewwel Qari u l-Evanġelju tal-Ħadd, 16 t’Ottubru.

F’dan il-Vanġelu, joħorġu żewġ elementi: it-talb insistenti, u l-attenzjoni li bħala nsara nagħtu lil min hu dgħajjef.

“Urini l-għemil tiegħek biex nagħraf kemm hi sħiħa u b’saħħitha l-fidi tiegħek.”  Il-fidi mingħajr azzjoni hi fidi mejta; hi fidi tal-apparenza.

Il-Vanġelu tal-Ħadd li ġej jagħtina element li hu ħafna għal qalb San Luqa: il-talb. Din hi t-tieni okkażżjoni fejn Ġesu’ jgħallimna kif għandna nitolbu.  Din id-darba Luqa jżid l-element tal-insistenza.  Irridu nistennew lil Mulej jgħaraf Hu, mhux aħna, il-waqt li jtina dak li qegħdin nitolbu.

Ħafna drabi naħsbu fit-talb bħala krib – għandi bżonn xi ħaġa u nitlob għalija.  Pero’ hemm erba’ għamliet differenti ta’ talb: talb ta’ tifħir, talb ta’ ringrazzjament, talb ta’ petizzjoni u talb ta’ interċessjoni.  Ħafna drabi t-talb tagħna jkun ta’ tip wieħed: agħtini għax għandi bżonn.

It-talb ta’ tifħir donnu l-iktar li jfixkilna.  Ġesu’ kien jitlob permezz tas-salmi, li fihom ħafna tifħir, per eżemju, salmi 8, 65, 76, 100, 111, 150.  Il-Lhud kienu jużawhom spiss.  Bihom aħna nitgħallmu kif nagħmlu talb ta’ tifħir.

Il-Vanġelu tal-Ħadd jibda “F’dak iż-żmien, Ġesu’ qal parabbola lid-dixxipli Tiegħu biex jurihom li għandhom dejjem jitolbu bla ma jintelqu (b’insistenza).”  Din kienet karatteristika tal-insara tal-bidu.  Insibuha fl-ittri ta’ San Pawl.  F’din il-parabbola għandna żewġ persunaġġi: l-imħallef u l-armla.  F’din tal-aħħar jidħol il-kunċett tal-għajnuna lil min hu fil-bżonn.  L-armla tirrappreżenta lil min m’għandux leħen.  Fil-messaġġ għal Jum l-Emigranti, il-Papa saħaq fuq id-difiża tat-tfal, speċjalment dawk li jaħarbu minn pajjiżhom minħabba persekuzzjoni u gwerer.  Ħafna drabi dawn jiġu sfruttati b’diversi modi.

L-armla tissemma’ darbtejn oħra fil-Vanġelu: fil-qawmien tat-tifel tal-armla ta’ Najm, u l-offerta li tat l-armla fit-tempju.  Ir-romol u l-foqra huma l-iktar nies privileġġjati fil-Vanġelu.  Il-Papa jgħid li min m’għandux leħen għandu drittijiet daqsna, imma dawn qed jiġu injorati minħabba l-globalizzazjoni tal-indifferenza.  Jien qiegħed ngħix hekk?  Dak li nagħmlu biex inserrħu l-kuxjenza, minflok bil-vera mħabba? Il-fidi tagħna superfiċjali?

L-imħallef tal-parabbola kien korrott, u din il-korruzzjoni tant infirxet li saħansitra l-Ġnus Magħquda qed iħejju programm biex jiġġieldulha.  Dħalna f’mentalita’ fejn “grazzi” mhix biżżejjed – nistennew xi ħaġa oħra lura.  Aħseb u ara kemm se nsibuha diffiċli biex inpattu bit-tajjeb għal azzjoni ħażina kontrina!

In-nisrani jrid ikollu l-paċenzja li jistenna lil Alla jtih dak li qed jitlob fil-ħin li Alla jemmen li hu ta’ ġid għalih.  Irid ikollna l-fiduċja li nħallu f’idejH.  Irid ikollna għeruq sodi fit-tama.

Ħajjitna tista’ tkun talba?  Filgħodu noffri l-ġurnata kollha u kull azzjoni u deċiżżjoni noħodha fid-dawl ta’ Kristu.  U jekk niżbalja jkolli l-kuraġġ li nammetti.  Il-Vanġelu ta’ San Luqa hu l-Vanġelu tat-talb.  Kemm-il darba jsemmi lil Ġesu’ jitlob.  It-talb hu marbut intimament mal-ħajja.  Ġesu’ ried ikun fidil għal proġett li kellu l-Missier ghaliH.  Alla għandu proġett għalina wkoll.  It-talb jirrikjedi mumenti ta’ silenzju.  Jien nista’ nkun il-ħin kollu fil-”kamra ta’ ġewwa”?  Ħajti nista’ nagħmilha talba kontinwa billi nfittex li nagħmel ir-rieda tal-Missier.

Salm 121 hu salm ta’ radd il-ħajr u espressjoni ta’ fiduċja.  “Nerfa’ għajnejja lejn l-għoljiet mnejn se tiġini l-għajnuna.”  Alla qiegħed magħna l-ħin kollu.  Il-poplu Lhudi kien ikanta dan is-salm waqt li kien ikun tiela’ lejn it-tempju, biex jiffoka fuqu biss u mhux fuq it-tempji tal-allat foloz.  Aħna wkoll għandna dawn “it-tempji foloz”.  It-talb isaħħaħna biex ngħelbu dawn it-tentazzjonijiet.  Il-Mulej iħarisna u jindukralna ruħna.

Il-Vanġelu jispiċċa bil-kliem “Se nsib fidi meta’ nerġa niġi?”  It-talb itina enerġija spiritwali – iċ-ċertezza li aħna qegħdin hawn pellegrinaġġ.  Is-salvazzjoni tiġi permezz tal-fidi u din tidher mill-mod kif nitolbu.  Alla hu l-bidu ta’ kollox, allura rridu nduru lejH mingħajr kundizzjoni.  Alla jħobbna b’imħabba infinita.  Hu għandu l-għerf kollu.  Jaf x’neħtieġu qabel ma nitolbuH.  Hu jaf dak li għandna bżonn.  Irridu nintelqu għal kollox f’idejH u naċċettaw ir-rieda Tiegħu.

Il-laqgħa għalqet bil-kwotazzjoni “A river cuts through a rock not because of its power but its persistence.” – “Ix-xmara ma tqattax il-blat għax hi b’saħħitha imma għax hi perseveranti.”

     Il-laqgħa Prayer Cafè tal-Ġimgħa 13 ta’ Novembru 2015, iffukat fuq il-Vanġelu tat-33 Ħadd ta’ matul is-sena B.

     Dan il-vanġelu huwa test li sa ftit żmien ilu kien jintuża f’waħda mill-erbgħa priedki (min-ħamsa) li kienu jsiru waqt l-eserċizzi tar-Randan. Dawn kienu jiffukaw fuq in-Novissimi: Mewt, Ġudizzji, Infern u Ġenna.

     Illum, qiegħdin ngħixu f’kultura stramba; kultura tal-mewt li ma tridx taċċetta l-mewt. Ngħixu f’kultura li ma tridx il-mewt imma fl-istess ħin ngħixu f’soċjeta li trid tiddeċiedi min jgħix u min le. Dan il-Vanġelu ma jitkellimx b’ewfemiżmi: meta niddeskrivu xi ħaġa li hija kerha ħafna bi kliem inqas ikraħ. Per eżempju: meta xi ħadd imut ngħidu ħalliena. Nagħmlu dan għax nibżgħu mil-mewt. Dan huwa vanġelu appokalittiku li jitkellem dwar l-affarijiet li se jiġru fl-aħħar b’mod espliċitu. Vanġelu li jitkellem dwar dak li se jiġri fl-aħħar tal-ħajja. Jitkellem dwar traġedji kbar: ix-xemx tiddallam; il-kwiekeb jaqgħu; dan il-kliem ma għandux ibbeżgħana imma għandu jtina t-tama. Veru li qed ngħixu f’dinja fraġli; li se tispiċċa bħalma se nispiċċaw aħna. Iżda r-risposta itihilna l-vanġelu stess:

Mbagħad jaraw lil Bin il-bniedem ġej fis-sħab b’qawwa kbira u bi glorja.

Din hija risposta li għandha ttina t-tama!

     Aħna għandna ħabta nintrabtu mal-affarijiet li jleqqu; nagħmluhom l-idoli tagħna. Anke aħna li nemmnu ġieli nagħmlu dan. Kultant anke d-drawwiet li mdorrijin bihom kuljum, nagħmluhom idoli tagħna. Ninsew li aħna qiegħdin hawhekk passaġġ u norbtu ruħna ma dawn l-affarijiet tad-dinja. Dawn l-affarijeit kollha se jispiċċaw… imma aħna li nemmnu nafu li l-mewt tfisser bidu ta xi ħaġa ġdida. Għalina l-insara l-mewt tagħna għandha tfisser it-twelid tagħna.

     Il-vanġelu issemmi ħwejjeġ appokalitiċi. Iżda fuq livell iktar personali aħna nistgħu nesperjenzaw katastrofi permezz ta disgrazzji, mewt, traditamenti etc. Hawnhekk ukoll għandna jkollna t-tama. Permezz tas-sigra tat-tin Ġesù jtina tagħlima… għandna nagħrfu s-sinjali u nifmhu li waqt traġedja hemm id-dawl fit-tarf; Hemm it-tama; Hemm Alla fit-tarf; B’idejh miftuħa biex jilqagħna bl-imħabba u t-tenerezza.

     Barra minn hekk aħna bħala nsara għandna missjoni. Din hi l-missjoni li nwasslu t-tama lill-ħaddieħor: nevanġelizzaw lil-kulħadd, għax kulħadd qed jipprova jsalva. Ħafna drabi minflok inwasslu t-tama aħna nippruvaw nagħtu ħaqq u ġudizzji. Mingħajr ma nafu u naħsbu, niġudikaw lil ta’ madwarna. Pero Alla biss jista jiġudika. Alla se jiġudikana lkoll fl-aħħar u aħna ningħataw il-ħaqq: l-infern jew il-ġenna. U jekk nimxu fuq it-tagħlim ta’ Ġesù; fuq il-beatitudnijiet; ma għandniex għalfejn ninkwetaw. Alla huwa ħanin imma ma nistgħux nagħmlu li rridu imma rridu nagħmlu ħilitna biex ngħixu fit-tajjeb.

Dan il-vanġelu itina żewġ ingredjenti biex jgħinna nagħmlu dan:

1. it-Tama biex jgħinnha ma nitlfuhiex anke fl-agħar mumenti.
2. il-Fidi biex nemmnu f’dak li qal Kristu u mhux dak li jgħidu l-profeti foloz.

Għalhekk irridu nġorru s-slaleb tagħna bil-fidi f’Alla u bit-tama li se jasal żmien aħjar.

Il-Laqgħa spiċċat billi qrajna s-salm li se jinqara fil-quddiesa ta3-33 Ħadd (sena B):

Ħarisni Mulej, għax għandek nistkenn
Mulej, inti s-sehem ta’ wirti u ta’ xortija
Inti żżomm f’idejk xortija.
Dejjem quddiemi żammejt ‘il-Mulej,
Għax bih f’leminti ma nitħarrek qatt.

Tifraħ għalhekk qalbi u tithenna ruħi,
U ġismi jistrieħ bil-kwiet.
Għax int ma tħallix lil ruħi fl-imwiet,
Ma tħallix il-maħbub tiegħek jara t-taħsir.

Inti turini t-triq tal-ħajja,
Hemm il-milja tal-ferħ quddiemek,
Hemm għaxqa għal dejjem f’lemintek.

Imbagħad inqrat din il-kwotazzjoni:

“Kont bil-ġuħ u tmajtuni, kont bil-għatx u sqejtuni, kont barrani u lqajtuni, kont għeri u libbistuni, kont marid u ġejtu tarawni, kont fil-ħabs u ġejtu żżuruni”

Mattew 25:35-36

Evanġelju ta’ San Mark 10,46-52.

Bħalissa qegħdin naqraw mill-evanġelju ta’ San Mark Kapitlu 10 fejn Ġesù flimkien mad-dixxipli tiegħu qiegħed miexi lejn Ġerusalemm. Fl-evanġelju tal-lum tissemma l-belt ta’ Ġeriko. It-triq minn Ġeriko għal Ġerusalemm kienet prattikament deżert tal-blat u d-distanza kienet li persuna b’saħħitha tieħu xi tmien sigħat biex timxiha. Mhux faċli għalhekk timmaġina lil Ġesù għaddej minn dan l-ambjent ostili jipprietka u jfejjaq. Fl-evanġelju ta’ San Mark dan huwa l-aħħar miraklu qabel ma jidħol Ġerusalemm; il-fejqan tal-għama ta’ Ġeriko. Interessanti li fl-evanġelju ta’ San Mark biss insibu l-isem ta’ dan l-għama; kien jismu Bartimew.

Ġesù ma kienx qiegħed waħdu fit-triq imma kien hemm kotra kbira ta’ nies miexja, kulħadd miexi lejn Ġerusalemm. Fost din il-kotra kbira ta’ nies, anonimi; kien hemm wieħed tallab għama jismu Bartimew. X’kellu speċjali dan l-isem? Kellu isem u kien qiegħed mal-ġemb tat-triq. Meta  sema’ li kien ġej Ġesù beda jgħajjat u jgħid: “Ġesù Bin David ikollok ħniena minni.” Dan ir-raġel kien probabbli li sema’ fuq Ġesù. Ħafna bdew isikktuh imma hu aktar beda jgħajjat sakemm ġibed l-attenzjoni ta’ Ġesù. Ġesù waqaf u staqsieh xi jrid. Interessanti li kif Ġesù staqsieh xi jrid in-nies ta’ madwaru ma baqgħux jgħajjtu miegħu imma bdew jgħidulu biex jagħmel il-qalb. Din tiġri kemm-il darba fil-ħajja tagħna meta pereżempju niġġudikaw lil xi ħadd fuq l-ewwel impressjoni imbagħad wara kelma ta’ xi ħadd inbiddlu l-ideja tagħna fuq dik il-persuna. Ġesù reġa staqsieh xi jrid u wara li l-għama qallu li jixtieq jerġa jara. Ġesù qallu: “Mur, il-fidi tiegħek fejqitek.” Interessanti li din il-persuna baqgħet miexja wara Ġesù.

Nistgħu naqsmu dan il-miraklu fi tliet stadji:

• L-Għajta. Nistgħu niddeskrivuha bħala fittaġni u wiċċ tost għaliex l-għama kien qiegħed jissikka lil Ġesù sabiex ifejqu. Però dan l-evanġelju juri r-realtà tagħna llum għaliex juri t-talb tagħna xi jfisser. It-talb ifisser dak kollu li aħna nagħmlu u ngħidu. Dan l-għama ried il-fejqan u nsista ma’ Ġesù għal dan il-fejqan. Nistaqsu lilna nfusna: Jiena u inti kemm għandna ħin biex nitolbu? Triq iddaħħalha it-talb bħala parti minn ħajtek. Kemm qed nittratta ħin kuljum biex nitlob? Kulħadd jista’ jsib ħin biex jitlob jew jaqra xi ħaġa spiritwali. Ir-relazzjoni tal-għajta tagħna ma’ Ġesù trid tinbena ftit ftit. Meta jkun hemm xi ħaġa li Ġesù jkun jaf li mhix għall-ġid tiegħu, huwa se jagħtini anke sinjali għaliex mhux se jagħtihieli. Il-problema hija n-nuċċali tal-fidi tagħna. Xi kultant il-fidi tagħna hija bħal meta jittappan in-nuċċali tagħna u ma nibqgħu naraw xejn.

“Il-fidi tiegħek fejqitek.” Din is-sentenza hija qawwija, il-fidi mhix faċli. Hemm bżonn li l-fidi nrawwmuha ġewwa fina, anke meta ngħaddu minn żminijiet li m’għandix aptit nitlob. Tinsiex li meta tipprova tagħmel xi ħaġa tajba ħa ssib mill-ewwel xi ħadd li jipprova jkissrek; mill-ewwel u bil-fatti.

Fil-folla ta’ quddiem Ġesù kulħadd kellu l-bżonnijiet, però kien wieħed li kellu l-kuraġġ jgħajjat jgħajjat għall-għajnuna. Kien jaf li hu xi ħadd speċjali għaliex qallu Bin David, u anke sejjaħlu Rabbuni, mgħallem. Irridu nifhmu li dan ir-raġel għamel il-pass importanti li staqsa lil Ġesù. Għandna l-kuraġġ li niffittaw lil Ġesù f’fidi? Bartimew kellu l-fidi li tgħajjat u taġixxi. Ma rridux noqogħdu b’idejna marbuta. Ġesù qiegħed hemm għalina imma aħna rridu nagħmlu l-parti tagħna.

Nirriflettu wkoll li aħna rridu wkoll ngħinu lil min jitlobna l-għajnuna jew naraw li għandhom bżonn.

Nitolbu wkoll lill-Mulej li jdawwarna b’nies li jgħinuna ninbidlu. Ma nistennewx li nbiddlu lil dawk ta’ madwarna biex jiġu jaqblu magħna imma mportanti wkoll li naraw kif nistgħu ninbidlu aħna sabiex aktar naqblu ma’ dawk ta’ madwarna.

Il-fatt li dan ir-raġel talab l-għajnuna turi wkoll l-umiltà tiegħu.

• Il-Fejqan. Minħabba li Ġesù huwa mimli ħniena, huwa fejjqu. Meta dan ir-raġel ra li hemm il-grazzja lesta għalih, huwa neħħa l-mantar minn fuqu u ġera lejn Ġesù.

Kull darba li nirċievu l-Ewkaristija, aħna qegħdin nirċievu lil Ġesù fina. Kemm għandna fidi f’dan Ġesù li jkun preżenti fina? Ejjew naħsbu kemm l-Ewkaristija hija xi ħaġa kbira. Għaliex immorru l-quddiesa ġimgħa wara ġimgħa u nibqgħu l-istess?

• Il-Gratitudni. Dan l-għama imfejjaq beda jara u beda jimxi wara Ġesù fit-triq. Wara li fieq huwa rringrazzja lil Ġesù u baqa’ miexi warajh. Irridu nkunu grati meta naqilgħu xi ħaġa li nkunu tlabna u anke meta naqilgħu l-affarijiet tajba li forsi ma nkunux tlabna għalihom. Ejjew napprezzaw l-affarijiet li għandna li forsi niħduhom ‘for granted’ bħad-dawl elettriku, l-ilma, id-dar fejn noqogħdu, il-familja, il-karozza, l-iskola u l-edukazzjoni eċċ.

Tajjeb li nagħmlu ma’ ħaddieħor it-tajjeb li aħna stess inkunu qlajna. B’hekk inkunu qegħdin inħaddmu l-fidi tagħna; b’affarijiet tanġibbli. Il-ġesti żgħar tal-ħajja tagħna huma mera tal-ħajja  u l-fidi tagħna.

Kwotazzjoni: Ġesù qatt ma ddejjaq li jkun mal-marid:

“Aħjar Knisja mweġġa’ u maħmuġa għax toħroġ fit-toroq milli Knisja magħluqa.” Papa Franġisku

Fil-laqgħa tas-16 t’Ottubru ta’ Prayer Café trattajna l-vanġelu mid-disgħa u għoxrin Ħadd ta’ Matul s-sena B mehud mill-vanġelu ta’ San Mark 10:35-45, vanġelu li jitratta kif min imexxi għandu jkun lest li jaqdi u jservi lil oħrajn.Wara l-qari tal-vanġelu nqasmu diversi punti dwar it-tifsira ta’ dan il-vanġelu. Dawn huma xi uħud minnhom.

Santu Wistin kien jgħid “ Alla li ħalqek mingħajr permess tiegħek irid l-għajnuna tiegħek biex isalvak”. Ħadd ma talab biex jitwieled imma jekk rridu nsalvaw irridu nikkoperaw mal-messaġġ li tana l-Alla permezz Kristu. Qegħdin ngħixu f’soċjeta fejn naħsbu li huwa dritt ta’ kull individwu li jagħmel dak li jrid – pero jekk se nagħmlu l-ħażin se nħallsu għalih irridu jew le.

Fil-vanġelu ta’ nhar il-Ħadd nsibu: “ min irid ikun kbir fostkom, għandu jkun qaddej tagħkom, u min irid ikun l-ewwel fostkom, għandu joqgħod ilsir ta’ kulħadd.” Paradoss fis-soċjeta tal-llum. Kif nikmanda u nkun skjav? Skond il-vanġelu il-kap għandu biss dmir wieħed ..li jaqdi u jiffaliċita l-ħajja ta’ l-oħrajn. Aħna lkoll skjavi- skjavi tad-dnub u ĠESU biex isalvana “sar skjav tal-iskjavi kollha.” Hu li ma kellu l-ebda ħtija kif jgħidilna San Pawl. Dan jurina kif meta naħsbu f’ħaddieħor biss nistgħu nsalvaw. Il-kontra li tgħidilna s-soċjeta moderna – l-ewwel jien, it-tieni jien, it-tielet jien u li jibqa’ għalija ukoll. Kunċett mxandar bil-mezzi tal-komunikazzjoni.

Fl-enċiklika tiegħu “Laudato Si”  Papa Franġisku jissuġġerilna nibdlu l-istil ta’ ħajjitna biex inħallu d-dinja aħjar milli sibnieha għal dawk ta’ warajna. Din hi sfida kbira fil-ħajja ta’ kuljum.

Il-Knisja llum ma għadx għandha l-kollaborazzjoni tal-Istati. Qabel l-Istati ma kienux jaddu liġijiet kontra l-morali jew kontra l-liġi tan-natura. Imma llum ħafna mill-politikanti jaddu l-liġijiet biex jaħsbu għal rashom … jaħsbu biex ma jitilfux il-poter u hekk nsibu li bl-iskuza tad-drittijiet tal-minoranzi dejjem jaddu liġijiet li jiddefendu l-minoranzi.  Aħna wkoll bħala nsara kattoliċi kif kien itenni Mons Pawlu Cremona u anke issa Mons Scicluna sirna minoranza. Allura aħna ma għandniex drittijiet? Qegħdin ngħamlu ħilitna biex ninstemgħu? Kardinal Sarah, Afrikan u president tal-pontifiċju tad-dutrina tal-fidi waqt is-Sinodu li għaddej qal li bħalma fis-seklu li għadda kien hemm il-faxxizmu issa erġajna għaddejjin minn krizijiet oħra imma taħt forma oħra.

Għadna nuru li aħna nsara f’kwalunke sitwazzjoni? Kemm aħna lesti li nsofru biex inwasslu lil Kristu lil oħrajn?  Papa Franġisku qiegħed jagħmel ħiltu biex jiġbed lura dawk li huma ‘l barra mill-knisja. Anke Papa Benedittu XVI kien waqqaf grupp bl-isem “Il-bitħa tal-Ġentili” fejn kien jinħoloq djalogu għal dawk li kienu jħossuhom fid-dubju fuq it-twemmin tagħhom u li jkunu għadhom qed ifittxu l-verita.

Qaddisa ta’ żmienna – Mother Theresa – kienet għaddiet minn mumenti ta’ tbatija ukoll. Kienu l-perseveranza ,l-konvinzjoni u d-determinazzjoni tagħha li wasluha biex tippersevera ssaqsi lil Isqof biex jagħtiha permess twaqqaf is-soċjeta tagħha. Soċjeta li tgħin lil min hu fil-bżonn…mingħajr ,ma tħares la lejn kulur ,la lejn twemmin u lanqas politika.

Il-poter hija tentazzjoni għal kulħadd u x-xitan jattakana biex nagħmlu kompromessi. Aħna nsara konvinti? Jew qisna l-Farizej …minn barra nidhru li qed nosservaw il-liġi t’Alla imma mbagħad nqabblu fejn jaqblilna? Il-poter għandu l-ħila li jamina…jixtrina…Din hi l-ġlieda f’ħajjitna.

Fil-Vanġelu ta’ San Mark naraw li Ġesu jħabbar għat-tielet darba l-passjoni tiegħu.  Id-dixxipli ma fehmuhx.  anzi, ulied Żebedew u d-dixxipli l – oħra bdew ifittxu l-glorja.  Ġesu jurihom xi tfisser tmexxi.  Tagħmel sens biss jekk isservi.

Ġakbu u Ġwanni, ulied Żebedew, resqu lejh u qalulu: “Mgħallem, dak li se nitolbuk irriduk tagħtihulna.” It-talb tagħna kif inhu arroganti bħal ta’ dawn iż-żewġ dixxipli “irriduk tagħtihulna.” ? Llum ukoll nsibu min jistenna Gratifikazjoni Immedjata. Iż-żmien kif iħares lejh il-Mulej hu differenti minn kif inħarsu lejh aħna. Fil-ktieb ta’ Ġob nsibu : “ Nilqgħu t-tajjeb minn għand Alla allura t-tbatija ma nilqgħuhiex? ” Fl-omelija tas-16 t’Ottubru Papa Franġisku qal li t-talb hu l-qofol ta’ kollox. Meta nitolbu importanti li nkunu miftuhin għal Ispirtu biex dan idawwalna u naċċettaw ir-rieda t’Alla f’ħajjitna. Weħidna ma naslux.

Is-servizz li jitkellem fuqu Kristu huwa s-solidarjeta – solidarjeta mal-proxxmu – il-kmandamenti kollha jinġabru f’wieħed. “Ħobb lil Alla u lil għajrek bħalek innifsek.” Irridu nkunu solidarji ma kulħadd u ma nħarsux lejn l-uċuh jew twemmin. Biex naslu għal dan għandna bżonn tlett ingredjenti (i) Perseveranza (ii) Determinazzjoni (iii) Umilta (doza kbira ta’ Umilta).

Quote:

Tiżżewwiġx persuna li tista’ tgħix magħha imma persuna li ma tistax tgħix mingħajrha.

Il-laqgħa nngħalqet bit-talba tal-Missierna.

Nistednuk u nħeġġuk tingħaqad magħna  nhar il-Ġimgħa 23 Ottubru għal laqgħa oħra ta’ Prayer Cafe biex nkomplu nikbru fil-fidi tagħna.

It-Tmienja u Għoxrin Ħadd tas-Sena

Inqrat is-silta mill-Vanġelu ta’ San Mark, Kapitlu 10, versi 17 – 30, fejn l-evanġelista jgħidilna li mar fuq Ġesu’ wieħed jgħaġġel, niżel għarkobbtejh quddiemu u qallu: “Mgħallem tajjeb, x’għandi nagħmel biex nikseb il-ħajja ta’ dejjem?”  Interessanti l-fatt li fil-bidu tar-rakkont ma jissemmiex li dan kien raġel għani. Dan insibuh fl-aħħar tas-silta.

Ġesu, qabel ma tah risposta, staqsieh: “Għaliex qiegħed issejjaħli tajjeb?  Ħadd ma hu tajjeb ħlief Alla biss.”  Il-fatt li r-raġel indirizzah bħala mgħallem tajjeb turi li dan irrikonoxxa l-qawwa ta’ Ġesu’, li fit-tweġiba tiegħu stqarr id-divinita’ tiegħu.

Imbagħad kompla jgħidlu “Inti l-kmandamenti tafhom…”  L-istess bħal ma nafuhom aħna, imma ħafna drabi naħsbu li għax aħna ma noqtlux, ma nisirqux, allura hekk biżżejjed. Ma nidħlux fid-dettalji.  Kemm-il darba nistgħu noqtlu bi kliemna!  Kemm-il darba ngħiru u nixtiequ dak ta’ ħaddieħor!

U r-raġel wieġeb: “Mgħallem, jien dan kollu ili nħarsu minn żgħożiti.”  Wieġeb b’ċerta konvinzjoni li la darba kien jobdi l-kmandamenti u jħallas id-deċmi, allura kollox sew.

Imbagħad Ġesu’ xeħet fuqu ħarsa ta’ mħabba u qallu: “Ħaġa waħda tonqsok: mur, bigh li għandek, agħtih lill-fqar, u jkollok teżor fis-sema; imbagħad ejja u imxi warajja.  Imma għal dan il-kliem ir-raġel qarras wiċċu u telaq b’qalbu sewda, għaliex kellu bosta ġid.”  Ta’ min isemmi li għall-poplu Lhudi fi żmien Ġesu’, li tkun sinjur kien meqjus bħala privileġġ, għax hekk kienu jistgħu jgħinu lill-fqar u jħallsu d-deċmi.  Mhux bilfors li dan ir-raġel ħass weġgħa għax qalbu kienet marbuta wisq mal-ġid, imma għax ħaseb li jekk jagħmel hekk mhux se jkun jista’ jkompli jgħin.

Ġesu’ mbagħad dar fuq id-dixxipli tiegħu u qalhom: “Kemm hi iebsa għall-għonja li jidħlu fis-Saltna ta’ Alla…..”  L-għonja mhux bilfors tfisser dawk li għandhom bosta ġid.   Jistgħu jkunu s-suppervi, dawk li jħossuhom fuq kulħadd, li qalbhom marbuta mas-setgħa, li jgħaffġu l-oħrajn basta jilħqu huma.

Meta Ġesu’ qal lid-dixxipli tiegħu li eħfef li ġemel jgħaddi minn għajn ta’ labra milli wieħed għani jidħol fis-Saltna ta’ Alla, dawn staġgħbu wisq aktar, u bdew jgħidu wieħed lill-ieħor: “Mela min jista’ jsalva?”  Hawnhekk Ġesu’ jassigurhom li għal Alla kollox jista’ jkun.  Alla hu ħanin u jaqra fil-qlub.  Għal Alla xejn ma hu moħbi, la fis-sema u lanqas fl-art.

Fl-aħħar qabeż Pietru u qallu: “Tajjeb! Aħna ħallejna kollox u ġejna warajk”  U Ġesu’  jwieġbu u jgħidlu li l-ħlas għad ikun għal mitt darba iżjed, sa minn din id-dinja stess.  Imma ma dan kollu jżid il-kelma “persekuzzjonijiet”!  Meta nisimgħu din il-kelma ħafna drabi naħsbu fil-martri ta’ l-ewwel żminijiet tal-Knisja, imma r-realta’ hi li llum hawn ħafna nies li qed jiġu ppersegwitati u maqtula minħabba t-twemmin tagħhom.  Għandna napprezzaw il-liberta’ li nistgħu nitkellmu fil-miftuħ, u għalhekk għandna d-dmir li ma nibqgħux ħalqna magħluq u li ma nibżgħux nitkellmu fuq it-twemmin tagħna.  Il-persekuzzjonijiet huma wkoll “l-għaliex?” fil-ħajja tagħna: għaliex qed jiġri hekk meta tant nipprova nagħmel tajjeb? Għaliex, għaliex…Dan huwa mezz biex iressaqna lejn il-qdusija.

Nerġgħu nagħmlu riflessjoni fuq il-frażi “mur bigh kollox”  Fil-prattika dan mhux possibli.  Ma nistgħux nittraskuraw id-dmirijiet tagħna lejn il-familja, imma nistgħu naraw x’għandna bżonn tassew.  Kulħadd għandu r-realta’ tiegħu. Irridu nagħmlu għażliet u naraw x’nistgħu innaqqsu.  Jekk inħarsu lejn il-Papa, għandna ezempju ċar ta’ dan.  Qed jospita familji refuġjati fil-Vatikan, juża karozza komuni, ipprovda showers u hairdressers għan-nies bla dar.

Fl-aħħar tal-laqgħa saret riferenza għas-Sinodu fuq il-Familja.  Bħal issa l-membri qed jitqassmu fi gruppi skond il-lingwa.  Qed juru biss opinjonijiet u x’jixtiequ li jiġi diskuss.  Malta hi rrappreżentata mill-Isqof Mario Grech.  Qed jieħdu sehem 370 ruħ.  270 minn dawn huma isqfijiet u l-oħrajn awdituri, fosthom sorijiet u familji.  Hemm rappreżentanti mill-Kattoliċi Orjentali, u mill-Knejjes Ortodossi bħala osservaturi.  Kien hemm min ried li t-titlu tas-Sinodu jkun “Il-Ħajja taż-Żwieġ lejn il-Familja”, iżda l-Papa ma xtaqx hekk għax ried li jintlaħqu l-familji kollha.  Il-Knisja trid tkun miftuħa għal kulħadd.  Alla ma jikkundannax u ma jagħmilx tabelli.  Kulħadd hwa inkluż.

Fl-aħħar tal-laqgħa nqrat kwotazzjoni ta’ C.S.Lewis: “True humility is not thinking less of yourself.  It is thinking of yourself less”

Is-sebgħa u għoxrin Ħadd matul is-sena

“Dak li għaqqad Alla, ma għandux jifirdu l-bniedem”

Inqrat is-silta mill-Evanġelju skont San Mark (Mk 10, 2-16).  Dan il-Vanġelu jittratta fuq is-suġġett tad-divorzju.  Jurina kemm Ġesù ma kienx jimxi mal-kurrent imma kien jemmen fl-ugwaljanza bejn il-mara u r-raġel.  Dan ir-rakkont ġara fil-Ġudea u dak iż-żmien jekk mara tinqabad f’adulterju kienet tiġi mħaġġra. Fit-tieni vers, bħas-soltu, il-Fariżej jippruvaw jonsbu lil Ġesù billi staqsewh jekk raġel jistax jitlaq lil martu u mhux viċi versa għax l-irġiel kienu dominanti. Ġesù rrispondihom b’mistoqsija oħra: “X’ordnalkom Mose?” u jfakkarhom x’kien il-pjan oriġinali t’Alla, li “t-tnejn isiru ġisem wieħed” meta jiżżewwġu.  Mela dak li għaqqad Alla m’għandux jifirdu il-bniedem.   Mela Alla ried li ż-żwieġ ikun komunita’ ta’ imħabba u bħala persuni indaqs u mhux f’pika bejniethom.  Alla ried li din tkun xbieha ħajja tal-imħabba tiegħu, personali u sħiħa.

Il-Vanġelu jkompli li meta marru lura d-dar d-dixxipli komplew jiddiskutu fuq id-divorzju. Anke d-dixxipli sabuha diffiċli biex jifhmu l-Ġesù.  Infatti qalulu  “Mela ladarba din hi l-kundizzjoni tar-raġel mal-mara, ma jaqbilx li wieħed jiżżewweġ.” Għax huma riedu li r-raġel dejjem ikun minn fuq! Iżda Hu qalilhom: “Mhux kulħadd jifhimha din il-ħaġa, imma dawk li lilhom jingħata, jifhmuha..

Ġesù uriehom ukoll li bil-miġja tiegħu l-bidla mill-qiegħ fil-qlub tal-bnedmin setgħet isseħħ.  Bi Kristu, l-bnedmin setgħu jibdew iħobbu bħal Alla.  Għal dawk li jingħaqdu ma’ Kristu, iż-żwieġ sar Sagrament, jiġifieri sinjal li jurihom lil Kristu fosthom u jagħtihom il-ħajja u l-imħabba tiegħu. Dan ifisser li mhux x’ħin tiddejjaq fiż-żwieġ taqbad u titlaq għax iż-żwieġ huwa Sagrament. Dan ma jeħlisniex mill-iżbalji, mid-difetti fil-karattru, mill-inkwiet, il-mard u d-dwejjaq. F’ċirkostanzi diffiċli bħal dawn l-akbar prova hi li nħobbu xorta waħda lil xulxin bħal Kristu bħalma nsibu fl-ittra ta’ San Pietru (2:23-24) “meta għajjru lil Ġesù ma weġibx bit-tgħajjir, meta bata ma heddidx”. Jekk il-miżżewġin jagħrfu jħobbu bħalu, b’dan il-mod, huma jaraw iż-żwieġ tagħhom jissaħħaħ, kif iwegħdu fir-rit taż-żwieġ “fir-risq tajjeb u l-ħażin, fil-mard u fis-saħħa”.

Il-Papa Franġisku, fit 2 t’April tas-sena l-oħra qal hekk “biex tagħmlu paċi m’hemmx bżonn iċċemplu lill-Ġnus Magħquda biex jiġu huma d-dar ħalli tagħmlu paċi.  Biżżejjed ġest ċkejken, żegħila, tislima!  U nkomplu l-għada!  U għada nibdew mill-ġdid.  U din hi l-ħajja, hekk irridu mmexxuha ’l quddiem, nimxu ’l quddiem bil-kuraġġ li rridu ngħixuha flimkien.  Tliet kelmiet li għandna ngħiduhom dejjem fid-dar tagħna huma: jekk jogħġbok, grazzi, skużani”.  It-tliet kelmiet maġiċi, jgħid il-Papa.

B’dawn it-tliet kelmiet, bit-talb tar-raġel u l-mara għal xulxin, billi nagħmlu paċi dejjem qabel tintemm il-ġurnata, iż-żwieġ jimxi ’l quddiem.

F’udjenza ġenerali  oħra li saret f’ April ta’ din is-sena il-Papa Franġisku jħeġġiġna biex ma nibżgħux nistiednu lil Ġesù għall-festa tat-tieġ. “Ma nibżgħux nistednuh fid-dar tagħna, biex ikun magħna u jħares il-familja tagħna.” Eku mill-kliem qawwi tal-qaddis Papa Ġwanni Pawlu II li kien qal: “Spalancate le porte a Cristo”. Iftħu l-bibien ta’ qlubkom beraħ għal Kristu!

Kompla jgħidilna biex ma nibżgħux nistiednu wkoll lil Ommu Marija. Fi kliem Papa Franġisku, l-Insara, meta jiżżewġu “fil-Mulej”, jinbidlu f’sinjal effikaċi tal-imħabba ta’ Alla.  L-Insara ma jiżżewġux biss għalihom infushom: jiżżewġu fil-Mulej għall-ġid tal-komunità kollha, tas-soċjetà kollha kemm hi.

Fl-aħħar tal-Vanġelu, Ġesù jgħid lit-tfal biex jersqu lejH.  F’dak iż-żmien, it-tfal kienu meqjusa l-inqas importanti fis-soċjetà Lhudija.  Iżda Ġesu jgħid “Tassew ngħidilkom, li min is-Saltna ta’ Alla ma jilqagħhiex b’qalb ta’ tifel ċkejken, ma jidħolx fiha ”. Irridu nemmnu fih u naċċettawh  bl-istess innoċenza tat-tfal.

Mid-diskussjoni tqajjmu xi punti interessanti:

Fuq it-tema taż-żwieġ, ġie mfakkar li dan ix-xahar ser ikun hemm is-Sinodu Straordinarju tal-Isqfijiet fuq il-familja.  Irridu noqgħodu attenti ħafna mill-midja minħabba t-tgħawwiġ u t-taħwid tal-fatti. Il-Papa, hu u ġej lura mill-Amerika kien mistoqsi mill-ġurnalisti rigward iż-żwieġ u d-divorzju. Hu kien ċar fir-risposta tiegħu: Iż-żwieġ huwa indissolibbli.

Niftakru li aħna ma nistgħux niġġudikaw, fuq ebda persuna, tkun xi tkun il-pożizzjoni tagħha: miżżewġa, divorzjata, omosesswali.  Alla biss jista’ jiġġudika, aħna nistgħu biss nitolbu għal dik il-persuna.

Anke rigward it-tfal tagħna.  Il-Mulej jrid li l-ġenituri jrabbu t-tfal sewwa.  Jekk dawn meta jikbru, jġibu ruħhom ħażin, il-ġenituri ma jaħtux.  Alla jiġġudika lit-tfal u mhux il-ġenituri, għax huma għandhom il-kuxjenza tagħhom.

Fl-aħħar inqrat kwotazzjoni li qalha l-Papa Franġisku fl-Udjenza Ġenerali fid 29 t’April ta’ din is-sena: “L-insara ma jiżżewġux biss għalihom infushom, jiżżewwġu fil-Mulej għal ġid tal-komunita’ kollha, tas-soċjetà kollha kemm hi”.

     Fl-ewwel laqgħa Prayer Cafè wara l-waqfa tas-sajf, ġie diskuss il-Vanġelu tas-26 Ħadd tas-Sena B (27 ta’ Settembru). Dan il-vanġelu għandu żewġ temi. L-ewwel jitkellem dwar it-tolleranza lejn dawk li avolja m’humiex id-dixxipli tiegħu, jagħmlu l-ġid f’ismu. Imbagħad Ġesù jitkellem dwar kundizzjonijiet li għandna nosservaw jekk irridu nidħlu fis-Saltna t’Alla.

     Dan huwa vanġelu attwali ħafna.  Ċerti nies fil-Knisja jew fi gruppi fi ħdan il-Knisja, iħarsu lejn dawk ġodda fil-grupp / knisja bħala xi ħaġa inqas, iktar il-bogħod minn Alla. Fil-Knisja ssib nies li huma nvoluti u ma jieħdux gost li xi ħadd ġdid jinvolvi ruħu. Din it-tip t’attitudni tagħmel il-ħsara u tbiegħed in-nies minn Kristu. Leader għandu jmexxi billi jservi. Il-Mulej għandu missjoni għal kulħadd u m’għandniex inkunu aħna li ntellfu lil xi ħadd mill-missjoni tiegħu. Aħna għandna nuru ospitalità lejn kulħadd – ikun min ikun. Jekk f’għajnejja bniedem ma jkunx sew, jien bħala nisrani għandi nilqgħu xorta u mhux nitkaża bih. Wara kollox, aħna kollha midinbin, taħt sema waħda. F’dan il-vanġelu Ġesù qed jgħidilna li aħna għandna naċċettaw it-tajjeb li ġej minn ħaddieħor, jiġi minn fejn jiġi, u jkun min jkun. It-tajjeb kollu tad-dinja mhux ġej biss minna l-kattoliċi.

     Aħna għandna nkunu ċerti li bl-azzjonijiet tagħna nqarrbu n-nies lejn Alla u mhux nbegħduhom minnu. Għalhekk importanti li ma niġġudikawx għax meta niġġudikaw, inbegħdu n-nies minn Alla. Aħna għandna nkunu nies li nibnu mhux li niġġudikaw, għax kif qal Ġesù “min mhux kontra tagħna, huwa magħna”. Fl-istess ħin għandu jkollna iktar sens ta’ komunità, għax meta nkunu komunità nkunu nistgħu nagħtu s-sapport lil xulxin.  Fl-isess ħin, ma nistax ngħin lil min hu magħna biss. M’għandiex inħares lejn l-uċuh imma lejn il-qlub.

     Fit-tieni parti ta’ dan il-Vanġelu, naraw li rridu noqgħodu attenti kif nġibu ruħna u x’ngħidu, għax nistgħu nagħtu “skandlu” u nagħmlu ħsara lil dawk li qed jarawna jew jisimgħuna u nbegħduhom minn Alla.

Mill-Katekiżmu tal-Knisja Kattolika:

“L-iskandlu hu atteġġjament jew imġiba li twassal lil ħaddieħor biex jagħmel dak li hu ħażin. Min jiskandalizza, ikun iġarrab l-għajru. Ihedded il-virtù u t-tjieba. Jista’ jwassal lil ħuh għall-mewt spiritwali, għall-mewt tar-ruħ. L-iskandlu hu ħtija serja jekk b’għemil jew nuqqas ta’ għemil iwassal lil xi ħadd ieħor biex jagħmel xi dnub gravi.”

“L-iskandlu jista’ jingħata ukoll mil-liġi jew mill-istituzzjonijiet, jew mill-moda jew mill-opinjoni pubblika. Huma għalhekk ħatja ta’ skandlu dawk li jagħmlu liġijiet jew jibnu strutturi soċjali li jwasslu biex ibaxxu l-imġiba morali tan-nies, jew iħassru l-ħajja reliġjuża,”

San Luqa Kap 17 Vers 1:

“Darba lid-dixxipli tiegħu qalilhom: “Ma jistax ikun li ma jingħatawx skandli; imma ħażin għalih min ikun ħtija tagħhom!”

     Għalhekk irridu noqgħodu attenti li ma nkunux aħna li nagħtu skandlu. Aħjar kelma nieqsa milli żejda. Bil-ħsieb jew mingħajr ħsieb, nistgħu nkunu ta’ skandlu għall-oħrajn. Għalhekk irridu nqaċċtu minn ġewwa fina u minn madwarna, dak kollu li jfixkilna. Għandna nitbeghdu minn xi ħaġa li nafu li tista’ twaqqana, jew xi darba waqqgħatna fid-dnub.

     Biex nagħmlu dan għandna bżonn, u għandna nitolbu lill-Ispirtu s-Santu, biex jgħinna nagħrfu t-tajjeb mill-ħażin. Kieku aħna l-Insara nagħtu kas iktar tal-Vanġelu u nimxu skont dak li hemm fih, kieku d-dinja hija ħafna aħjar minn dik li hi llum.

Tajjeb ukoll li nżommu f’moħħna dan il-vers mill-Ittra lill-Lhud, Kapitlu 12, Versi 1 u 2:

“Ejjew inwarrbu minna kull xkiel u kull dnub li malajr ifixkilna, u b’qalbna qawwija nibqgħu niġru t-triq tal-prova li għandna quddiemna; nżommu għajnejna merfugħa lejn Ġesù, li minnu tibda u fih tintemm il-fidi tagħna”