Nixtiequ navżaw li minħabba ċ-ċirkostanzi li għaddej minnhom il-pajjiz bħalissa, u d-direttivi li ħarġet l-Arċidjoċesi ta’ Malta, l-attivitajiet kollha tal-Moviment huma sospiżi ndefinitivament sakemm navżaw mod ieħor.

L-Irtir tar-Randan li konna se norganizzaw bejn l-20 u t-22 ta’Marzu, huwa wkoll ikkanċellat.  Dan qed isir bħala prekawzjoni u prudenza lejn il-membri tagħna kollha.

Dawk kollha li bbukkjaw għall-irtir u diġa’ ħallsu, se nirrifondulhom l-ammont li ħallsu.

Bħal dejjem nitolbu lil Madonna tal-Għar biex tħarisna lkoll u l-Maltin kollha minn dan il-virus.

Il-laqgħa bdiet bit-Talba tal-Moviment. 

L-Ekumeniżmu fil-Ħajja tal-Knisja hu r-relazzjoni bejn il-Knisja Kattolika u knejjes oħra. Hu parti mportanti mill-missjoni tal-Knisja li twassal il-Kelma ta’ Ġesu’ bil-kliem u bl-għemejjel. L-ekumeniżmu hu li l-Knisja tpoġġi fil-prattika dak li qal Ġesu’: “Nitlob li jkunu lkoll ħaġa waħda”. 

Ġesu’ waqqaf knisja waħda, imma tul il-medda tas-sekli qamu firdiet kbar u serji.  

Il-kelma Ekumeniżmu tfisser dak kollu li għandu x’jaqsam ma’ relazzjoni bejn insara ta’ knejjes differenti, imma mhux reliġjonijiet oħra, bħal Mussulmani, Buddisti, etċ. L-insara huma kollha membri tal-istess reliġjon Kristjana – huma lkoll mgħammdin f’isem it-Trinita’, għandhom l-istess Bibbja, jemmnu f’Ġesu’ Kristu, jiċċelebraw l-istess festi kbar. Dawn huma l-Kattoliċi, l-Insara Ortodosi u l-Insara Protestanti. 

Mela Ġesu’ waqqaf Knisja waħda, imma maż-żmien seħħew xi firdiet. Fis-sena 1054 saret dik bejn il-Knisja ta’ Ruma u dik Ortodossa, meta l-Papa skomunika lill-Partijarka ta’ Kostantinopli fuq xi twemmin u tagħlim. Din l-iskomunika tneħħiet fl-1967 mill-Papa Pawlu VI. Il-firda seħħet ukoll minħabba kwistjoni ta’ użanzi, tal-mod kif jiċċelebraw il-Liturġija. 

Firda oħra kbira seħħet fis-seklu sittax – dik ta’ Luteru. Il-Knisja kienet għaddejja minn żminijiet diffiċli, kien hemm affarijiet li ma kinux qed isiru sew. Kien hemm xewqa għal riforma. Dil-firda xterdet ħafna u malajr peress li kienet diġa ġiet ivvintata il-printing press (Gutenburg). Dak li qal Luteru nxtered malajr u n-nies bdiet tmur favur jew kontra l-Papa. Kieku kien hemm veru djalogu, kieku l-firda ma kinitx tikber u sseħħ. Luteru kellu lista ta’ 95 nuqqasijiet, fosthom dik tal-bejgħ tal-indulġenzi. Minn kwistjoni reliġjuża saret ukoll waħda politika – ir-reliġjon tiegħek trid tkun skond dik tas-sultan jew prinċep tiegħek. Qamu wkoll gwerer kbar minħabba f’hekk. Waħda minnhom damet sejra 30 sena – bejn 1618 u 1648. Mietu mijiet ta’ eluf ta’ nies. 

Mela għandna Knisja b’diversi firdiet. Fl-1910 saret konferenza missjunarja f’Edinburgh, fl-Iskozja, fost xi knejjes Protestanti. Iddiskutew kif kienu qed jevanġelizzaw fl-artijiet tal-Imperu Ngliż. Kien hemm ix-xewqa ta’ għaqda bejniethom. Dil-konferenza ħalliet ċertu mpatt, imma kienet biss fost il-Protestanti. Xi għaxar snin wara anke l-Ortodossi wrew ix-xewqa li jitkellmu mal-Protestanti biex jibdew jaħdmu għall-għaqda fost l-Insara. B’hekk twieled il-Moviment Ekumeniku, imma l-Knisja Kattolika ma kinitx għadha nvoluta. Infatti kien hemm anke l-Projbizzjoni: Kattoliċi ma setgħux jidħlu fi knejjes Protestanti. 

Kien il-Papa Ġwanni Pawlu XXIII li qal li rridu naħdmu għall-għaqda tal-knejjes. Minn snin qabel kien diġa predispost għal din il-ħaġa. Meta kien Nunzju fil-Bulgarija, pajjiż Ortodoss, għamel ħbieb mal-isqfijiet Ortodossi. L-istess għamel meta kien Nunzju fit-Turkija, fil-Greċja u f’Pariġi. Kien jitaqa’ magħhom u jgħinhom. Ried jgħannaq lil kulħadd. Permezz tiegħu, id-djalogu beda jsir possibbli.  

Wieħed mill-għanijiet tal-Konċilju Vatican II kien li l-knisja taħdem għall-għaqda fost l-Insara, u b’hekk daħlet f’dan il-Moviment Ekumeniku. Infatti hemm dokument “Biex l-Għaqda Terġa’ SSeħħ mill-Ġdid”. Dan ġiet ppublikat fis-sena 1964. 

Il-Moviment Ekumeniku li beda fl-1910 kompla jinfirex. Fl-1948 twaqqaf il-Kunsill Dinji tal-Knejjes – “World Council of Churches” – li wkoll kien qed jaħdem għal dan il-għan – l-għaqda fost l-insara. Il-Knisja Kattolika mhix membru sħiħ, imma osservatur. Pero’ xorta tagħti sehem importanti fil-ħidma tiegħu. Il-Knisja Kattolika mhix membru sħiħ minħabba kwistjoni ta’ min hu knisja u min mhux. Biex ikun hemm knisja irrid ikun hemm struttura. Fost il-Protestanti hemm min tilef is-suċċessjoni appostolika. Għandhom ministers u pastors imma mhux qassisin. Tilfu l-Ewkaristija u s-Saċerdozju. Allura jidħol id-dibattitu: dawn veru knejjes? Il-Konċilju Vatikan II jitkellem dwar knejjes u komunitajiet ekklesjali – għandhom aspetti ta’ knisja imma m’għandhomx il-ġerarkija – isqfijiet, saċerdoti u djakni. Allura mhumiex knejjes fil-veru sens tal-kelma. 

Luteru, li kien studjuż u ħassieb, ħa s-silta tal-ewwel ittra ta’ San Pietru: “Intom saċerdozju qaddis”. Tkellem dwar is-saċerdozju komuni tal-fidili. Aħna, bil-magħmudija, irċevejna s-saċerdozju universali tal-fidili, imma mnhux dak ministerjali. Li ġara hu li Luteru ħadu fl-estrem u hemm żbalja. Allura bdew jagħżlu minn fosthom nies biex jippriedkaw, imexxu komunita’. Bdew anke jagħmlu ċerimonji simili tal-ordinazzjoni.  

Meta fl-1967 il-Ppapa Pawlu VI iltaqa’ mal-Arċisqof ta’ Canterbury, Michael Ramsay, dan kien tah iċ-ċurkett tiegħu. Il-Papa kien qed jirrikonoxxi li dan l-Arċisqof, għalkemm mifrud, kellu rwol fil-Knisja Anglikana – tmexxija, sejħa minn Alla, imexxi t-talb.  

Il-Papa Franġisku, biex jikkommemora il-50 sena minn din il-laqgħa, għamel servizz ekumeniku u lilll-Arċisqof ta’ Canterbury, Justin Welby, tah kopja tal-baklu tal-Papa Girgor il-Kbir. Dan, fi żmien is-seklu sitta, kien bagħat il-missjunarji Benedittini fl-Ingilterra biex jevanġelizzaw. B’dan il-ġest il-Papa qisu qed jirrikonoxxi ir-rwol ta’ tmexxija. 

L-Ekumeniżmu hu dawk l-isforzi kollha li jsiru biex l-insara jersqu lejn xulxin. Illum ersaqna ħafna, għalkemm m’aħniex magħqudin. Għalhekk ma nistgħux nagħmlu l-Ewkarisitja flimkien, imma talb flimkien għall-għaqda jista’ jsir. Infatti sar servizz ta’ Ras ir-Randan bejn Kattoliċi u Protestanti flimkien – iċ-ċerimonja tal-irmied. Kienet xi ħaġa li lill-Protestanti mpressjonathom ħafna. 

Hemm diversi tipi ta’ Ekumeniżmu. Hemm l-Ekumeniżmu Spiritwali – li nitolbu flimkien, nisimgħu l-kelma t’Alla flimkein, inkantaw flimkien. 

Hemm l-Ekumeniżmu fuq livell uman. Per eżempju, issir taf li l-ġara tiegħek hi membru ta’ knisja oħra. Titkellem magħha, ssaqsija fuq il-knisja tagħha, tkellimha fuq il-festi tagħna. Taħseb f’dak li jkun, iżur fl-isptar, tgħin. B’hekk jibdew jaqgħu l-ħitan.  

Hemm Ekumeniżmu Dottrinali. Dawn ikunu esperti, teoloġi li jiltaqgħu biex jiddiskutu suġġetti partikolari. Jissejħu djalogi bilaterali. 

Hemm l-Ekumeniżmu Soċjali. Isiriu inizzjattivi bejn Kattoliċi, Ortodossi u Protestanti biex jgħinu l-istess għan, l-istess kawża ġusta, kemm f’Malta u kemm barra. Kull meta jsir servizz ekumeniku issir ġabra li tmur għal għan wieħed. Din is-sena marret għat-terremotati tal-Albanija. Issir ukoll ħidma ta’ twinning, per eżempju, bejn djoċesi Kattolika u oħra Ortodossa.  

Hemm ukoll l-Ekumeniżmu tad-Demm – tal-Martri. Ħafna nies mietu martri għax kienu Nsara, jemmnu fi Kristu, imma mhux neċessarjament Kattoliċi. Id-demm tal-martri tħallat u l-Papa jgħid li b’hekk diġa hemm l-għaqda. Eżempju ta’ dawn huma l-Martri tal-Uganda. (1887). 

(Hawnhekk saru xi mistoqsijiet)  

Meta tidħol ġo knisja Protestanta tista’ titqarben? 

Tista’ tidħol fi knisja Protestanta imma ma tistgħax titqarben. Ghalkemm hemm similjanzi mal-quddiesa tagħna, għad m’hemmx għaqda. Tista’ titlob, tista’ titla biex tirċievi barka. Mhux kwistjoni li titla titqarben biex ma turtax lil dak li jkun. Dawn huma jifhmuha M’għandniex nagħtu sinjal ta’ xi ħaġa li aħna m’aħniex, għax hemm il-firda. Huma ma jemmnux fil-Preżenza Reali, jew li nbidlet is-sustanza. F’każ ta’ emerġenza biss tista’ per eżempju tqerr fi Knisja Ortodossa 

Il-Papa Ġwanni Pawlu II kien qal: “Hemm bżonn li nsibu mezz kif nistgħu nistudjaw flimkien, aħna u l-Orotdossi, kif jien nista’ neżerċita r-rwol tiegħi bħala Isqof ta’ Ruma”. Il-Papa Franġisku, l-ewwel darba li deher fil-pubbliku, qal li hu l-Isqof ta’ Ruma. Din lill-Ortodossi għoġbithom ħafna. Infatti l-Patijarka mar personali għaċ-ċerimonja tal-Papa.  

Fil-bidu tal-Knisja kien hemm ħames patrijarkati – Ruma, Lixandra, Kostantinopli, Ġerusalemm u Antijokja. Dak ta’ Ruma kellu r-rwol l-iktar importanti. 

Dwar il-miġja tal-Papa f’Malta, donnu li dan qed iżur il-postijiet tal-periferija. Hemm min semma l-emigranti, anke minħabba li t-tema “U laqgħuna bi ħlewwa liema bħala ssemmiet diversi drabi. 

Il-laqgħa għalqet bit-Talba tal-Missierna. 

Is-sagrament tal-qrar

X’inhuwa l-qrar? Għalfejn għandna bżonn inqerru?

Il-qrar huwa s-sagrament li:

a.   bih jinħafru d-dnubiet mejta u d-dnubiet venjali;

b.   jerġa’ jħabbibna mill-ġdid ma’ Alla u mal-Knisja (il-Ġisem Mistiku ta’ Kristu). M’hemmx komunjoni m’Alla jekk m’hemmx komunjoni mal-Ġisem Mistiku ta’ Kristu, li hu l-Knisja. Kristu huwa l-Medjatur bejn Alla u l-bniedem. Aħna nieħdu sehem fil-ħajja divina permezz ta’ Kristu.

c.    idewwaqna l-ħniena t’Alla, biex kif Alla juri ħniena magħna u jaħfrilna, aħna nħennu u naħfru lil min jonqosna;

d.   jerġa’ jagħtina l-grazzja li nkunu tlifna minħabba d-dnub – Alla jerġa’ jgħammar fil-qalb tagħna – jerġa’ jieħu postu fina.

e.   jagħtina l-qawwa u l-grazzji li neħtieġu biex intejbu l-ħajja tagħna.

X’għandi nagħmel biex nagħraf dnubieti?

a.   Nitlob l-għajnuna t’Alla biex idawwalli moħħi u qalbi ħalli nara u nagħraf dnubieti;

b.   Nagħraf fiex inqast mill-qima tiegħi lejn Alla u fiex inqast milli nagħmel il-ġid lill-oħrajn:

i.    bil-ħsieb;

ii.   bil-kliem;

iii.   bil-għemil;

iv.   għax ma għamiltx dak li kelli nagħmel.

c.    Nara liema kmandamenti ma ħaristx: fiex inqast mill-ġustizzja lejn Alla u lejn l-oħrajn;

d.   Inqabbel ħajti mat-tagħlim u l-ħajja ta’ Ġesu’, jien u nistaqsi:

i.    Ċekkint lili nnifsi? Kont ta’ servizz għall-ġid tal-oħrajn? Ħadd ħsieb ta’ min hu mwarrab, magħkus u mkassbar? Ħadt ħsieb il-morda? Ġibt ruħi mal-midinbin bħal Ġesu’? Għamilt sagrifiċċji għall-ġid tal-oħrajn? Qalbi kemm hi marbuta mal-mobile, mat-TV, mal-flus, mal-partiti politiċi? Kif nuża l-flus, l-affarijiet u l-ħin?

ii.   Kieku Ġesu’ kien minfloki x’kien jagħmel?

ii.   Qed nara lil Ġesu’ fl-oħrajn?

iii.   Nara fiex inqast fl-imħabba lejn Alla u lejn il-proxxmu.

e.   Inqabbel ħajti mat-tagħlim tal-Knisja (l-applikazzjoni tat-Tagħlim t’Alla fid-dinja tal-lum).

f.    Nistaqsi wkoll:

      i.    Kif inġib ruħi d-dar?

      ii.   Kif inġib ruħi mal-ħbieb? Nurihom rispett? Nipprova nkun ħabib ta’ kulħadd? Meta jweġġgħuni nkun lest li naħfrilhom? Ġieli pattejthielhom? Ġieli qagħdt niftaħar u nigdeb biex niġbed l-attenzjoni fuqi?

      iv.   Kif inġib ruħi m’Alla u fil-Knisja? Nitlob? Nimpennja ruħi fil-Knisja? Nieħu sehem fil-quddiesa tal-Ħadd? Immur inqerr ta’ spiss? Kemm hu għal qalbi Alla? Kemm hu għal qalbi li nitgħallem dwar Alla u l-ħajja Nisranija?

X’inhi l-indiema?

a.   L-indiema tirreferi għal meta jiddispjaċini minn dnubieti għax bihom nonqos lil Alla li tant iħobbni li mingħajr ma jistħoqqli ta ħajtu għalija u għall-bnedmin kollha biex jeħlisna proprju mid-dnub. L-indiema tfisser ukoll li jiddispjaċini għall-ħsara li nkun għamilt lill-oħrajn.

b.   Biex inkun nista’ nindem, l-ewwel irrid nagħraf il-ħażin li nkun għamilt.

c.    L-indiema titlob minni rieda li nagħmel ħilti kollha biex ma nerġax nidneb.

d.   L-indiema m’hijiex sempliċement sens ta’ ħtija jew jiddispjaċini għax miniex raġel/mara tajjeb/tajba daqs kemm nixtieq.

Għalfejn l-indiema?

a.   L-indiema tiftħilna qalbna biex nilqgħu l-maħfra t’Alla.

b.   Alla m’għandux bżonn l-indiema tagħna biex jaħfrilna. Huwa aħna li għandna bżonn nindmu biex nilqgħu l-maħfra tiegħu.

c.    Alla, min-naħa tiegħu, jaħfrilna qabel ma nindmu, qabel ma nitolbuh maħfra.

d.   L-ebda dnub, gravi kemm hu gravi ma jista’ jnaqqas bi ftit l-imħabba t’Alla għalina. Id-dnub jagħlaq lil qalbna għal Alla u mhux lil Alla għalina.

L-imħabba t’Alla għalina

• L-imħabba t’Alla għalina (għal kull bniedem) hija infinita u ma tinbidel qatt.
• Jekk nassumu, biex niftehmu, li l-imħabba t’Alla hija 100, jien ma nista’ nagħmel xejn la biex inżidha u lanqas biex innaqqasha.
  • L-ebda dnub, kbir kemm hu kbir, mhu se jnaqqas l-imħabba t’Alla (minn 100 tiġi 99) u
  • l-ebda opra tajba, qaddisa kemm hi qaddisa, mhi ser iżżid l-imħabba t’Alla għalina (minn 100 tiġi 101).
• Alla jħobbna għax aħna bnedmin, indipendentement minn għemilna.
• L-għemil tajjeb jiftħilna qalbna biex nilqgħu l-imħabba t’Alla għalina u l-għemil ħażin (id-dnub) jagħlqilna qalbna biex nilqgħuha.
• L-għemil tajjeb jew ħażin bidla fina jġib u mhux f’Alla. Aħna ma nistgħux inbiddlu lil Alla.

Kif nistqarr id-dnubiet?

a.   Wara li nagħraf dnubieti, għandi nistqarrhom quddiem is-saċerdot b’qalb umli u niedma.

b.   M’hemmx għalfejn nirrakkontaw stejjer, qisna rridu niġġustifikaw lilna nnfusna.

c.    Wisq inqas għandna nqerru d-dnubiet ta’ ħaddieħor jew nilgħabuha tal-vittmi.

d.   Qatt u qatt m’għandna noqgħodu niftaħru b’kemm aħna bravi.

Hemm maħfra tad-dnubiet barra mis-sagrament tal-qrar?

a.   Is-sagrament per eċċellenza għall-maħfra tad-dnubiet huwa l-magħmudija, li fih jinħafer id-dnub tan-nisel u d-dnubiet li nkunu għamilna qabel il-magħmudija. It-trabi ma jkollhomx dnubiet personali.

b.   Bis-sagrament tal-qrar jinħafru d-dnubiet personali, kemm id-dnubiet mejta u kemm dawk venjali.

i.    Fil-qrar għandna l-obbligu li nqerru d-dnubiet mejta u mħeġġin inqerru wkoll id-dnubiet venjali.

ii.   Biex il-qrara tkun valida, min iqerr irid ikun nidem minn dnubietu. Jekk min iqerr ma jindimx, anke jekk is-saċerdot jagħtih l-assoluzzjoni (għax ma jistax jara x’hemm f’qalb il-bniedem), il-qrara ma tgħoddx.

c.    Waqt is-sagrifiċċju tal-quddiesa, b’mod partikolari fl-att penitenzjali, jinħafru d-dnubiet venjali. Anke f’dan il-mument wieħed irid jagħraf dnubietu u jindem minnhom biex jinħafru.

d.   Sagrament ieħor li jaħfer id-dnubiet huwa l-Griżma tal-morda. Jekk wieħed hu marid u ma jistax iqerr jew hu mitluf minn sensieh, imma meta kien f’sensieh dejjem wera x-xewqa li jqerr, l-Griżma tal-morda taħfer id-dnubiet mejta u venjali.

e.   Id-dnubiet venjali jinħafru wkoll bl-opri tal-ħniena, bil-penitenzi, bis-sawm u bis-sagrifiċċji.

Dnubiet mejta u dnubiet venjali

X’inhuwa d-dnub?

a.   Id-dnub huwa kull forma ta’ offiża lil Alla: kull ħaġa li ma taqbilx mal-ħajja t’Alla. Id-dnub jissejjaħ dnub għax jagħmel ħsara lilna u lill-oħrajn.

b.   Id-dnubiet jinqassmu fi tnejn:

i.    id-dnub oriġinali/tan-nisel;

ii.   id-dnub personali – dak li nagħmlu aħna, li jinqassmu fi tnejn:

1. id-dnubiet mejta – li jifirduna minn Alla, minħabba l-gravita’ tagħhom;
2. id-dnubiet venjali – li jbegħduna minn Alla.

Distinzzjoni bejn id-dnub u l-ħtija:

• Id-dnub huwa l-għemil jew nuqqas ta’ għemil. L-għemil jista’ jkun bil-ħsieb u bil-kliem ukoll. Wara kull għemil hemm xi ħadd li jagħmlu.
• Il-ħtija tad-dnub tiddependi mill-intenzjoni ta’ min qed jagħmel l-għemil u miċ-ċirkustanzi li jinsab fihom.
• Jista’ jkun hemm id-dnub mingħajr il-ħtija, kif ukoll ħtija mingħajr dnub.
• Eżempju: Jien kont qed insuq b’attenzjoni kbira u bil-għaqal. Iżda f’daqqa waħda ħariġli wieħed u ġie taħt ir-roti u miet. Jien ma kelli l-ebda intenzjoni noqtlu u min-naħa tiegħi ma kontx qed insuq bit-traskuraġġni. Il-qtil (l-għemil) huwa dejjem dnub. Imma f’dan il-każ jien m’iniex ħati tal-qtil, għax jien kont qed insuq għall-affari tiegħi biex nasal id-dar (intenzjoni). Il-proxxmu li tajjart ħareġ bl-addoċċ u sab ruħu taħt il-karozza tiegħi (ċirkustanzi).
• Kif qed naraw għandna l-għemil fih innifsu li l-moralita’ tiegħu (jekk hux tajjeb jew ħażin) ma jiddependix minn min jagħmlu, imma minnu nnifsu, bħalma hu l-qtil.
• Għandna l-intenzjoni, li tiddependi minn min jagħmel l-għemil – għandha x’taqsam mal-ħtija (iżżid u tnaqqas il-ħtija)
• Għandna ċ-ċirkustanzi, li wkoll inaqqsu jew iżidu l-ħtija. Kull min jaġixxi huwa dejjem f’ċirkustanzi partikolari.

Għalfejn ċertu dnubiet jissejħu dnubiet mejta?

a.   Biex inħarsu l-ġid tagħna u tal-oħrajn, il-ħajja tagħna trid issir tixbah lill-ħajja t’Alla, jiġifieri għandna nġibu ruħna mal-oħrajn, bl-istess mod kif Alla jġib ruħu magħna: kif Alla jħobbna, hekk aħna għandna nħobbu lil xulxin.

b.   Bid-dnubiet mejta mhux talli ma nixbhuhx lil Alla talli proprju nagħmlu l-kuntrarju. Meta l-ħajja t’Alla, l-imħabba t’Alla, ma tkunx fina, ħajjitna tispiċċa mingħajr il-ħajja t’Alla. F’dan is-sens dawn id-dnubiet jissejħu dnubiet mejta, għax Alla, l-għajn tal-ħajja, ma jgħixx aktar fina – inkeċċuh ‘il barra minn qalbna.

Liema huma d-dnubiet mejta?

a.   Kull dnub direttament kontra Alla huwa dnub mejjet:

i.    Meta nħalli xi ħaġa oħra tieħu post Alla f’qalbi, bħal per eżempju, l-flus, ix-xogħol, ix-xalar, il-politika, l-isports, il-hobbies, eċċ. Meta naħsbu u nemmnu li dawn kollha huma aktar importanti minn Alla fil-ħajja tagħna. Meta għal dawn l-affarijiet lesti li nagħmlu kollox u kull sagrifiċċju u għal Alla nġibu kull skuża immaġinabbli. Meta nsibu ċans għal kollox u qatt ma nsibu ċans għall-quddies tal-Ħadd, għat-talb u biex ngħix il-ħajja Nisranija. Meta niċħdu l-eżistenza t’Alla; jkollna sentimenti ta’ mibegħda lejn Alla, niċħdu l-fidi Kattolika, bil-kliem u bl-għemil. Dawn huma dnubiet kontra l-ewwel kmandament;

ii.   meta nwaħħal f’Alla jew nakkuża lil Alla ta’ xi ħsara jew għawġ li nkun għaddej minnu, id-dagħa, kif ukoll dnubiet oħra kontra t-tieni kmandament;

iii.   meta ma nieħux sehem fis-sagrifiċċju tal-quddiesa fil-Ħdud u l-festi kmandati, għax nuri ingratitudni gravi lejn Alla li ta ħajtu għalija fuq is-salib, jiġifieri id-dnubiet kontra t-tielet kmandament.

b.   Dnubiet gravi lejn l-oħrajn: mibegħda, egoiżmu (naħseb biss fija nnifsi u ma jinteressanix minn ħaddieħor), il-kattiverja, nixtieq id-deni lil ħaddieħor, il-vjolenza, ir-razziżmu, ngħajjar u noffendi bi ħdura, il-qtil, l-għira, ir-regħba u l-kilba għall-flus, dejjem irrid u moħħni biex inkun aħjar minn ħaddierħor, is-serq, is-suppervja, l-arroganza u l-gideb gravi. L-isfruttament tal-ħaddiema / impjegati jew meta niskartaw minn fuq ix-xogħol, nieħdu mill-Istat, mill-flus tal-poplu, dak li ma jistħoqqilnniex, ma nħallsux it-taxxi, bla ebda raġuni, meta nserrħu fuq dahar ħaddieħor u napprofittaw mill-ġenerożita’ tagħhom, qerq gravi, meta nissfruttaw lil ħaddieħor għall-pjaċir sesswali, kemm fiż-żwieġ u kemm barra ż-żwieġ, meta l-ġenituri ma jrabbux sew ‘l-ulied u jkunu ta’ eżempju ħażin għalihom.

c.    Biex ikun hemm ħtija ta’ dnub mejjet, jeħtieġ li jiġu mħarsa dawn il-kundizzjonijiet:

i.    li jkun għemil gravi, jiġifieri ssir ħsara kbira lil ħaddieħor u ssir inġustizzja kbira lejn Alla: iċ-ċirkustanzi jistgħu jiggravaw jew inaqqsu l-gravita’;

ii.   min jagħmlu jkun jaf x’inhu jagħmel;

iii.   irid jagħmlu b’rieda sħiħa.

d.   Id-dnub mejjet jeqred fina l-imħabba u jifridna minn Alla.

Id-dnubiet venjali

a.   Id-dnubiet venjali: wieħed ma jfittixhomx u lanqas biss iridhom imma minħabba stress, l-għejja, dgħufija u ċirkustanzi simili jaqa’ fid-dnub.

Il-kuxjenza

• Il-kuxjenza m’hijiex l-opinjoni tiegħi, kif naħsibha jien jew għax jien hekk nemmen.
• Il-kuxjenza hija l-vuċi t’Alla fil-qalb tal-bniedem.
• It-tagħlim t’Alla u tal-Knisja idawwal qalb u moħħ il-bniedem biex jagħraf x’inhu s-sewwa u xi jrid Alla fis-sitwazzjoni partikolari li jinsab fiha.

Dskussjoni dwar il-Liturġija tas-VI Ħadd tas-Sena [A]

1. Is-Sens tat-Terminu Liġi.

Fit-Testment il-Ġdid it-terminu liġi jintuża f’żewġ sensi differenti.  Hemm testi fejn il-Liġi huma kotba tat-Testment il-Qadim [Ġw 10,34; 12,34; 15,25; Rum 3,19; 1 Kor 14,21], aktar u aktar meta il-Liġi tissemma flimkien ma’ il-Profeti.  Fil-bidu tas-silta li se tinqara nhar il-Ħadd Ġesù jalludi għal-Liġi f’dan is-sens: “Xejn taħsbu li jien ġejt inwaqqa’ l-Liġi jew il-Profeti” [v. 17].  In-nies kienet temmen li l-kotba tat-Testment il-Qadim kienu jitkellmu fuq il-wegħdiet li Alla kien għamel lill-poplu Lhudi, u fil-bidu tas-silta ta’ dan il-Ħadd Ġesù jgħid li fil-missjoni tiegħu mhux talli ma kienx se jġib fix-xejn il-wegħdiet tat-Testment il-Qadim, talli kien se jwassalhom fil-milja tagħhom, jiġifieri kienu se jseħħu fil-missjoni tiegħu.

Din l-ideja niltaqgħu magħha f’diversi siltiet tat-Testment il-Ġdid.  Meta Filippu sab lil Natanjel qallu,  “Sibna lil dak li fuqu kitbu Mosè fil-Liġi, u l-profeti fil-kotba tagħhom: Ġesù minn Nazaret, bin Ġużeppi” [Ġw 1,45].  Wara l-qawmien mill-imwiet lid-dixxipli ta’ Għemmaws fissrilhom kull ma kien hemm fuqu fit-Testment il-Qadim [= l-Iskrittura], fil-kotba tal-Liġi ta’ Mosè u tal-Profeti [Lq 24,27], u lill-appostli fetħilhom moħħom biex jifhmu t-Testment il-Qadim [= l-Iskrittura] u spjegalhom kif kien seħħ dak kollu li kien inkiteb fuqu fil-kotba tal-Liġi ta’ Mosè, tal-Profeti u tas-Salmi [Lq 24,46].

Imma t-terminu liġi jintuża f’sens ieħor.  It-Testment il-Qadim jirrakkonta l-Patt li Alla kien għamel mal-poplu Lhudi wara li kien ħelsu mill-jasar tal-Eġittu.  F’dik okkażjoni Alla kien ta l-liġi lil Mosè u l-komunità kienet aċċettat li toqgħod għaliha.  Fit-Testment il-ġdid il-kmandamenti, il-preskrizzjonijiet, l-ordnijiet tal-Patt jissejjħu il-Liġi ta’ Mosè [Lq 2,22.39; Ġw 7,23; Atti 13,38; 15,5; Lhud 10,28] jew il-Liġi ta’ Alla [Mt 15,6].  Jingħad, per eżempju: “Wara li [il-ġenituri ta’ Ġesù] għalqilhom iż-żmien għall-purifikazzjoni tagħhom skont il-Liġi ta’ Mosè, ħaduh Ġerusalemm biex jippreżentawh lill-Mulej kif hemm miktub fil-Liġi tal-Mulej… u biex joffru b’sagrifiċċju par gamiem jew żewġ bċieċen kif jingħad ukoll fil-Liġi tal-Mulej” [Lq 2,22-24].  Din il-Liġi in-nies kienet issibha fil-kotba tal-Eżodu, Levitiku, Numri u Dewteronomju. 

Fil-Vanġelu ta’ dan il-Ħadd Ġesù jitkellem anki fuq din il-Liġi, u l-atteġġjament tiegħu lejn il-preskrizzjonijiet ta’ din il-Liġi hu differenti ħafna mill-atteġġjament tiegħu il-kotba tal-Liġi bħala espressjoni tal-wegħdiet li Alla kien għamel lill-komunità.

• Il-Liġi tal-Patt

Wara li l-poplu Lhudi ħeles mill-jasar tal-Eġittu mar fid-deżert u hemmhekk iuntrabat b’Patt ma’ Alla.  Alla ntrabat li jħares lill-komunità, imma ried li l-komunità tintrabat li tħares ċerti kundizzjonijiet.  Dawn il-kundizzjonijiet ma kienux ir-riżultat ta’ xi trattativa bejn Alla u l-komunità, imma kienu kundizzjonijiet li Alla nnifsu ddeċidiehom unilateralment.  Il-komunità kellha l-libertà taċċetta jew ma taċċettax li tintrabat f’Patt ma’ Alla, imma la aċċettat ma kellhiex għażla ħlief li toqgħod għall-kundizzjonijiet li Alla kien impona.  Il-Liġi ta’ Mosè fis-sens ta’ kmandamenti, preskrizzjonijiet, u ordnijiet kienet tispeċifika dawn il-kundizzjonijiet.

Forsi nimmaġinaw li l-uniċi kundizzjonijiet tal-Patt kienu l-għaxar kmandamenti, imma s-sitwazzjoni kienet aktar kumplikata minn hekk.  L-għaxar kmandamenti kienu meqjusin bħala l-kundizzjonijiet tal-Patt minn żminijiet antiki,  imma matul iż-żminijiet inħass il-bżonn li l-kundizzjonijiet tal-Patt ikunu aktar speċifiċi u dettaljati minħabba li s-sitwazzjoni tal-komunità kienet qed tinbidel minn żmien għal żmien.  Fi ħdan il-komunità kien hemm mill-bidunett grupp ta’ nies li f’isem Mosè setgħu jifformulaw liġijiet ġodda u jippreżentawhom bħala espressjoni tar-rieda ta’ Alla għall-komunità.  Meta kienu jagħmlu hekk l-ideja kienet: kieku Alla kellu jagħmel Patt magħna llum dawn huma l-kmandamenti, l-preskrizzjonijiet, u l-ordnijiet li kien jagħti lil Mosè biex jimponihom fuqna.   Dan il-proċess ta’ liġijiet ġodda li jispeċifikaw il-kundizzjonijiet tal-Patt dam sejjer sekli sħaħ, u hekk il-Liġi ta’ Mosè f’dan is-sens kibret u kbiret.  Ir-riżultat kien li fil-ħafna liġijiet li llum nsibu fil-kotba tal-Eżodu, Levitiku, Numri u Dewteronomju mhux dejjem hemm koerenza, u n-nies kultant kienet issibha diffiċli kif taqbad tagħmel biex toqgħod għall-kundizzjonijiet tal-Patt.

Hu x’inhu, għall-ħabta ta tmiem is-seklu erbgħa q.K. dan il-proċess li jiżdiedu liġijiet ma’ dawk li diġà kien hemm intemm darba għal dejjem.  It-test tal-kmandamenti, preskrizzjonijiet, u ordnijiet kien meqjus sagru, fiss darba għal dejjem, u ħadd aktar ma kellu s-setgħa jżid jew inaqqas minnu.  Biss is-sitwazzjoni tal-komunità ma kienitx fissa darba għal dejjem, baqgħet tinbidel, u aktar ma kienet tinbidel aktar kien jinħass il-bżonn li xi ħadd jgħid lin-nies kif kellhom jagħmlu ħa joqogħdu għall-Liġi.  Lejn tmiem it-TQ kien hemm imgħallmin tal-Liġi li kienu jgħallmu reguli pratiċi kif wieħed għandu jħares il-Liġi.  Dawn it-tradizzjonijiet kienu ta’ awtorità tant li, bħal-Liġi miktuba, kienu meqjusin daqskieku ġejjin minn Mosè nnifsu.  Dawk l-imgħallmin li kienu jgħaddu dawn it-tradizzjonijiet kienu jgħidu li meta Mosé ta l-Liġi taha mhux biss bil-miktub imma anki bil-kelma tal-fomm, u huma kienu qed igħallmu dak li kien għallem Mosè bil-kelma fomm.  Għalhekk saħansitra Ġesù kien jgħid li biex igħallmu dawn l-imgħallmin kienu joqogħdu fuq il-katedra ta’ Mosè [Mt 23,2], u kienu jgħallmu fl-iskejjel tagħhom u nhar ta’ Sibt fis-singagoga [Atti 15,21].  It-Testment il-Ġdid jagħmel allużjoni għal dawn it-tradizzjonijiet [Mk 7,3; Ġw 2,6; Gal 1,14].

Dawn it-tradizzjonijiet mhux dejjem kienu jaqblu bejniethom, għax għal ċerti sitwazzjonijiet xi imgħallmin kienu jgħidu mod u oħrajn kienu jgħidu mod ieħor.  Il-każ klassiku li jsemmih anki t-Testment il-Ġdid hu l-każ tad-divorzju.  Fit-Testment il-Qadim jingħad li Mosè kien ippermetta d-divorzju, imma ma kienx speċifika liema huma ċ-ċirkustanzi fejn hu permess id-divorzju [Dewt 24,1-4].  U kien hemm imgħallmin li kienu stretti u kienu jgħidu li hu permess f’ċirkustanzi rari, imma kien hemm oħrajn li kienu aktar liberali u kienu jgħidu li hu permess kważi f’kull ċirkustanza.  Il-Fariżej ippruvaw jimplikaw lil Ġesù f’din il-kontroversja [Mt 19,3].

• Ġesù, il-Liġi u t-Tradizzjonijiet Tagħha.

Ġesù kellu stima kbira tal-Liġi u sa ċertu punt anki ta’ dak li kienu jgħallmu l-imgħallmin tal-Liġi.  Kellu stima kbira tal-Liġi għax bħall-bqija tal-komunità kien jagħraf li biex wieħed jibqa’ fidil għall-Patt kien neċessarju li wieħed iħares il-Liġi.  Biss, kif naraw aktar ’l isfel, bħall-imgħallmin tal-Liġi, għallem kif wieħed għandu jħarisha.  Sa ċertu punt kellu stima kbira anki għat-tagħlim li l-imgħallmin tal-Liġi dment li dak li kienu jgħaddu kien jirrifletti dak li kien stabilixxa Mosè.  Darba minnhom qal lin-nies, “Fuq il-katedra ta’ Mosè qagħdu l-kittieba u l-Fariżej.  Mela kulma jgħidulkom huma agħmluh u ħarsuh” [Mt 23,2-3].  U fil-Vanġelu ta’ dan il-Ħadd jgħid, “Jekk xi ħadd iġib fix-xejn wieħed mill-iżgħar minn dawn il-kmandamenti u jgħallem lin-nies biex jagħmlu l-istess, dan jissejjaħ l-iżgħar fis-Saltna tas-Smewwiet.  Imma min iħarishom u jgħallimhom, dan kbir jissejjaħ fis-Saltna tas-Smewwiet” [Mt 5,19].  Kellu anqas stima tal-mod kif kienu jinterpretaw u japplikaw dak li kien stabilixxa Mosè [cf. Mt 15,1-20; 16,6; 19,3-9].  Jiddistingwi bejn dak li kien stabilixxa Mosè u dak li kienu jgħallmu l-imgħallmin tal-Liġi.

Fil-Liġi Ġesù jiddistingwi tlett tipi ta’ preskrizzjonijiet.  L-ewwelnett kien hemm dawk il-preskrizzjonijiet li lil dak li jkun kienu jobbligawh jagħmel hekk jew hekk.  Per eżempju, il-Liġi kienet tobbliga lill-Lhud jagħmlu pellegrinaġġ lejn it-Tempju biex jiċċelebraw il-festi prinċipali: Għid [Dewt 16,1-8; Lev 23,5-8], Pentekoste [Dewt 16,9-12; Lev 23,15-21; Num 28,26-31], Għerejjex [Dewt 16,13-15; Lev 23,33-43; Num 29,12-39].  Kienet tobbliga il-ħarsien tal-mistrieħ nhar ta’ Sibt [Eż 20,10; Dewt 5,12-15].  Ġesù dejjem qagħad għal dak li kienet tobbliga l-Liġi.

Fil-Liġi kien hemm ukoll serje ta’ preskrizzjonijiet li lil dak li jkun kien jipprojbulu li jagħmel hekk jew hekk.  Per eżempju, fl-għaxar kmandamenti il-Liġi kienet tipprojbixxi il-qtil, l-adulterju, is-serq, ix-xhieda falza, kull xenqa għal dak li hu ta’ ħaddiehor [Eż 20,13-17; Dewt 5,17-21].  Anki hawn Ġesù qagħad għal dak kollu li kienet tipprojbixxi il-Liġi.

Fil-Liġi kien hemm imbagħad serje ta’ preskrizzjonijiet li lil dak li jkun jppermettulu jagħmel hekk jew hekk, u kienu jħallu f’idejh biex jiddeċiedi x’jagħmel.   Il-Liġi ta’ Mosè kienet tippermetti li wieħed ipattieha lil min jagħmilu l-ħsara.  Din kienet il-lex talionis, għajn għal għajn u sinna għal sinna [Eż 21,23-25; Lev 24,19-20; Dewt 19,21].  Il-Liġi ta’ Mosè kienet tippermetti d-divorzju [Dewt 24,1-4].  Ġesù ħeġġeġ lil dak li jkun biex ma japprofittax ruħu minn kull ma tippermettilu l-Liġi u f’sitwazzjonijiet bħal dawn juri mħabbtu [Mt 5,31-32.38-42; 19,1-9].

Il-fedeltà għall-Liġi ta’ Mosè Ġesù riedha tkun espressjoni tal-imħabba lejn Alla u lejn il-proxxmu. Meta darba wieħed mill-imgħallmin tal-Liġi staqsieh liema kien l-akbar kmandament Ġesù wieġeb li kien il-kmandament tal-imħabba lejn Alla u lejn il-proxxmu [Mt 23,34-40; Mk 12,28-31; Lq 10,25-28].  U dan fil-prattika kien ifisser li wieħed kellu jħares il-Liġi għall-imħabba ta’ Alla u tal-proxxmu, u jekk wieħed ma japprofittax ruħu mill-possibilitajiet li kienet tagħtih il-Liġi kellu jagħmlu għall-imħabba t’Alla u tal-proxxmu.  U spjega anki x’kien il-kunċett tiegħu ta’ mħabba.  Mhux sempliċement li tħobb lil min iħobbok, imma tħobb lil kulħadd, l-aktar lil min hu fil-bżonn [Mt 5,38-48].

Taħt dan l-aspett l-atteġġjament ta’ Ġesù kien differenti ħafna minn dak tal-imgħallmin tal-Liġi, il-Fariżej.  Għalkemm kellu stima kbira ta’ dak li kienu jgħallmu l-Fariżej ħeġġeġ lin-nies biex il-Liġi ma jħarsuhiex kif kienu jħarsuha l-Fariżej [Mt 23,3].   Kien hemm raġunijiet għaliex Ġesù ma qabilx mal-mod kif kienu jħarsuha l-Fariżej, u waħda minnhom kienet li ma kienux qed iħarsuha għall-imħabba t’Alla u tal-proxxmu imma pjuttost għall-imħabba tagħhom infushom.  Riedu jimpressjonaw lin-nies biex in-nies ikollha stima tagħhom.  Kienu jfittxu l-ewwel postijiet fis-sinagoga u l-ogħla postijiet fl-imwejjed, u kienu jistennew li n-nies isselmilhom b’qima pubblikament u ttiehom it-titlu ta’ Rabbi [Mt 23,5-7].  Meta Ġesù tkellem fuq l-għoti tal-karità, talb, u sawm fil-moħbi u mhux għal għajn in-nies bħalma jagħmlu dawk ta’ wiċċ b-ieħor [Mt 6,1-6.16-18] kellu f’moħħu l-imġieba ta’ wiċċ b’ieħor tal-Fariżej [Mt 23,13.15.23.25.27.29].

• Il-Knisja  u l-Liġi ta’ Mosè.

Dment li l-Vanġelu kien imxandar il-Palestina dawk li aċċettawh kienu Lhud; kienu jħossuhom membri tal-komunità Lhudija u kienu jħossuhom marbutin bil-Liġi ta’ Mosè.  Kienu jiċċelebraw l-Ewkaristija għalihom, imma mal-bqija tal-komunità Lhudija kienu jieħdu sehem fil-liturġija tat-tempju u tas-sinagoga.  Il-Knisja sabet ma’ wiċċha problema kif il-Vanġelu ġie mxandar barra l-Palestina, l-aktar għaliex fil-missjoni ta’ Pawlu u Barnaba dawk li aċċettawh ma kienux ta’ nisel Lhudi.  Fil-Knisja kien hemm xi nsara ta nisel Lhudi li bdew jitħassbu jekk l-insara li ma kienux ta’ nisel Lhudi kellhomx joqogħdu għal-Liġi ta’ Mosè għax dan kien neċessarju għas-salvazzjoni [Atti 15,1-4].   Biex jaffrontaw il-problema fis-sena 49 iltaqa’ l-Konċilju ta’ Ġerusalemm taħt it-tmexxija tal-appostli, li qatgħha li l-insara li ma kienux ta’ nisel Lhudi ma kienux marbutin bil-Liġi ta’ Mosè [Atti 15,7-12].  Probabbilment aktar tard kien hemm laqgħa oħra tat-tmexxija ta’ Ġakbu ħu l-Mulej li fformula kriterji li kienu jppermettu lill-insara ta’ nisel Lhudi l-insara l-oħra jiltaqgħu bejnietrhom [Atti 15,13-21].

Kien hemm żewġ raġunijiet li għalihom il-Konċilju ta’ Ġerusalemm ħass li ma kellux jimponi l-ħarsien tal-Liġi fuq l-insara li ma kienux ta’ nisel Lhudi.  Kien hemm raġuni ta’ natura prattika.  Ma kienx se jkun faċli li l-insara li ma kienux ta’ nisel Lhudi imorru Ġerusalemm biex jieħdu sehem fil-liturġija tat-Tempju, aktar u aktar li jitħallew jagħmlu dan mill-Lhud li ma kienux aċċettaw il-kritjaneżimu.  Kien hemm ukoll raġuni ta’ natura teoloġika.  Kien hemm min qed jgħid li s-salvazzjoni l-bniedem jiksibha bl-opri skont il-Liġi ta’ Mosè.  Kienu konvinti li b’xi mod il-bniedem jista’ jikkundizzjona lil Alla, per eżempju bl-għoti tal-karità, bis-sagrifiċċji fit-Tempju, bl-ħarsien tal-Liġi.  Meta l-bniedem iġib ruħu hekk Alla jtih dak li għandu bżonn, anki s-salvazzjoni.  San Pawl kien jemmen li l-bniedem ma jistax  jikkundizzjona lil Alla, u jekk b’xi mod jaħseb li jista’ jikseb is-salvazzjoni bl-osservanza tal-Liġi jkun qed jirrendi inutli l-missjoni ta’ Kristu.  Is-salvazzjoni ma jiksibhiex bi dritt, imma hi grazzja li Alla ta lill-bniedem fil-missjoni ta’ Kristu. 

Il-bniedem jgħix skont ir-rieda t’Alla għax jilqa’ l-grazzja li Alla offrielu fil-missjoni ta’ Kristu.  Biex jgħix skont ir-rieda t’Alla il-bniedem joqgħod għal ċerti normi morali, u xi wħud minnhom qegħdin anki fil-Liġi ta’ Mosè.  Imma nisrani josservahom mhux għax qegħdin fil-Liġi ta’ Mosè, imma għaliex jafhom mit-tradizzjoni nisranija kif tgħallimhom il-Knisja.

• Konklużjoni.

Kristu kien ħeġġeġ lil dawk li jridu jimxu warajh biex ma japprofittawx ruħhom minn dak li kienet tippermettilhom il-Liġi ta’ Mosè.  L-insara llum mhumiex marbutin bil-Liġi ta’ Mosè, imma fil-punent qed jgħixu f’soċjetà permissiva, anzi soċjetà aktar permissiva minn dik tal-komunità Lhudija marbuta bil-Liġi ta’ Mosè.  Is-soċjetà oċċidentali llum tippermettilek tgħix kif trid u kif jogħoġbok dment li ma tiksirx il-liġi ċivili, u tgħix kif tgħix illum ħadd mhu se jgħid bik.  F’sitwazzjoni bħal din in-nisrani għandu jżomm quddiem għajnejh li qabel ma japprofitta ruħu minn dak li tippermettilu s-soċjetà jrid jara jekk hux kompatibbli mat-tagħlim ta’ Kristu.  Fejn mhuwiex kompattibli ma jistax japprofitta ruħu minn dak li tippermettilu s-soċjetà.  Fejn hu kompattibli jista’ japprofitta ruħu mill-possibilitajiet li ttih is-soċjetà, imma għandu dejjem ifassal ħajtu fuq il-preċett tal-imħabba t’Alla u tal-proxxmu.

The Youth of the Year Award 2019 organised by the Kerŷgma Movement was awarded to Nicolette Aquilina from Luqa.  The award, which is sponsored by APS Bank, was announced by Fr. Ivan Attard OP, Director General of the Kerŷgma Movement on Friday 7 February 2020. 

His Excellency Dr. George Vella, President of Malta, and his wife were present at the ceremony and mass which was celebrated at St Dominic’s Church, Rabat.  Also present at the award-giving ceremony were Mrs. Tania Borg, Vice-President of Kerŷgma Movement, Mr. Jeremy Vassallo representing APS Bank, and other guests. 

Two years ago, Nicolette was unanimously elected to fill the post of Chairperson of the Luqa Youth Centre which has in turn continued to grow both spiritually and socially under her guidance. She takes responsibility for organizing and co-ordinating a large number of educational, social and spiritual activities and meetings throughout the year. Some of these activities also include the parents of members and a number of other volunteers, including Luqa’s elderly.

Several people in the parish including the committee of the Youth Center consider Nicolette as an exemplary model and pillar of the local community. She gives individual attention to each member and often goes out of her way to help some members going through various personal problems.

Nicolette is also a member of the Parish Pastoral Council and an active member of the Union Club Band. As chairperson of the Youth Centre she introduced the concept to share the Centre’s building with other organizations that do not have anywhere in which they can meet.

Recently, Nicolette together with other members of the committee, decided to apply for funding from the European Union to renovate all the Centre’s building to turn it into a modern building, wheelchair accessible, lively and with a space for young people to feel safe in and comfortable enough to express themselves and their feelings. This will be a big step forward for Youth Centre since it will have a  much brighter look, equipped with modern technology and thus hopefully attract more youngsters from every sphere of society towards it.”

The nominees for this year’s Award were: Nicolette Aquilina from Ħal Luqa, Jean-Claude Borg from Msida, Nathan Borg from Siġġiewi, Amy Chetcuti from Senglea u Martina Livori from Cospicua.

This trophy is awarded every year in honour of the late Dr Rudolph Saliba who was Kerygma Movement’s first president. His Excellency Dr George Vella congratulated Kerygma Movement for organizing this annual event which showcases the voluntary work of so many youths. He said that since becoming President he was very impressed to see so many committed youths performing voluntary work. As an example, he mentioned the hundreds of youths who turn up to help out in activities organised by the Malta Community Chest Fund. They do so despite it not being so easy in view of heavy work commitments or studies however they still make the time to help others out and do so with energy and dedication.

The President said that also paid workers could be considered as performing voluntary work, for example when nurses and carers take care of their patients with so much love and dedication, well beyond their call of duty.

He also said that an important aspect of voluntary organisations was that they imbued youngsters with good values, turning them into respectable citizens to the benefit of the nation.

Dr Vella finally congratulated the five nominees and encouraged them to continue with their voluntary activities not only to help others but also not to get lost in negative distractions.

Il-Premju Żagħżugħ tas-Sena 2019 organizzat mill-Moviment Kerŷgma intrebaħ minn Nicolette Aquilina minn Ħal Luqa. Ir-rebbieħ tal-premju, li huwa sponsorjat minn APS Bank, ġie mħabbar mid-Direttur Ġenerali tal-Moviment Kerŷgma, Fr. Ivan Attard OP. nhar il-Ġimgħa, 7 ta’ Frar 2020.

L-Eċċellenza Tiegħu Dr. George Vella, President ta’ Malta, u l-mara tiegħu attendew għal din iċ-ċerimonja u għall-quddiesa li tqaddset fil-Knisja ta’ San Duminku r-Rabat. Preżenti wkoll għal din iċ-ċerimonja kien hemm is-Sinjura Tania Borg, Viċi-President tal-Moviment Kerŷgma, is-Sur Jeremy Vassallo jirrapreżenta lil-APS Bank u mistednin oħra.

“Nicolette Aquilina hija żagħżuha ta’ 23 sena minn Ħal Luqa u hija studenta gradwata mill-Universita’ ta’ Malta. Tul l-aħħar 9 snin li daħlet membru taċ-Ċentru taż-Żgħażagħ ta’ Ħal Luqa hija kienet ta’ ispirazzjoni u għajnuna kbira għaż-żgħażagħ l-oħra. Il-ħeġġa u l-ħidma tagħha għenet biex il-grupp li kien niżel għal 4 membri biss sal-2016 issa reġa’ żdied għal 40 membru reġistrat.

Sentejn ilu Nicolette ġiet eletta unanimament biex timla l-post ta’ Chairperson u ċ-Ċentru kompla jikber kemm spiritwalment u soċjalment taħt il-gwida tagħha. Hija tieħu ħsieb torganizza u tikkoordina numru kbir ta’ attivitajiet u laqgħat kemm edukazzjonali, soċjali u spiritwali tul is-sena kollha. F’uħud minn dawn l-attivitajiet hija tinkludi wkoll il-ġenituri tal-membri kif ukoll għadd ta’ voluntiera oħra, inklużi anżjani Luqin.
Diversi persuni fil-paroċċa ta’ Ħal Luqa u anke l-kumitat fiċ-Ċentru taż-Żgħażagħ ta’ Ħal Luqa jqisu lil Nicolette bħala mudell eżemplari u kif ukoll pilastru għall-komunità lokali. Hija tagħti attenzjoni individwali lil kull membru u ħafna drabi tmur barra minn triqitha sabiex tgħin uħud mill-membri li jkunu għaddejjin minn varji problemi personali.

Nicolette hija wkoll membru tal-Kunsill Pastorali Parrokkjali kif ukoll membru attiv fil-Każin tal-Banda tal-Unjoni. Bħala chairperson taċ-Ċentru taż-Żgħażagħ hija ressqet il-kunċett li taqsam il-binja taċ-Ċentru ma’ organizzazzjonijiet oħra li m’għandhom l-ebda tip ta’ infrastruttura fejn jistgħu jiltaqgħu.
F’dawn l-aħħar xhur Nicolette flimkien mal-membri l-oħra tal-kumitat iddeċċedew li japplikaw għal fondi mill-Unjoni Ewropeja biex jirrinovaw il-binja kollha taċ-Ċentru biex b’hekk issir binja moderna, aċċessibbli għas-siġġijiet tar-roti, vivaċi u bi spazju sigur biex iż-żgħażagħ ikunu jistgħu jħossuhom siguri u komdi biex jesprimu ruħhom u s-sentimenti tagħhom. Dan se jkun pass kbir għaċ-Ċentru taż-Żgħażagħ peress li se jingħata dehra ferm isbaħ b’teknoloġija moderna u b’hekk wieħed jittama li jattira aktar żgħażagħ ġodda minn kull sfera tas-soċjeta’ lejh.”

Iż-żgħażagħ nominati għall-Premju Żagħżugħ 2019 kienu: Nicolette Aquilina minn Ħal Luqa, Jean-Claude Borg mill-Imsida, Nathan Borg mis-Siġġiewi, Amy Chetcuti minn Senglea u Martina Livori minn Bormla.

Dan it-trofew jingħata kull sena f’ġieħ il-mejjet Dr Rudolph Saliba li kien l-ewwel president tal-Moviment Kerŷgma. L-Eċċellenza Tiegħu Dr George Vella feraħ lil l-Moviment Kerygma għall-organizzazzjoni ta’ dan l-avveniment annwali fejn jesponu il-ħidma volontarja ta’ tant żgħażagħ. Huwa qal li minn mindu laħaq President baqa impressjonat jara tant żgħażagħ kommessi jagħmlu xogħol volontarju. Bħala eżempju, semma il-mijiet ta’ żgħażagħ li jiġu jgħinu fl’attivitajiet organizzati mill-Malta Community Chest Fund. Dan jagħmluh għalkemm illum mhux faċli minħabba x-xogħol jew l-istudji tagħhom. B’danakollu xorta jirnexxielhom jagħmlu il-ħin biex jgħinu lil ħaddieħor u jagħmlu dan b’tant enerġija u dedikazzjoni.

Il-President qal ukoll li anke ħaddiema imħallsin normali jistgħu jiġu kkunsidrati li qed jagħmlu volontarjat meta, per eżempju, jkun hemm carers jew nurses li jagħtu qalbhom lil pazjenti tagħhom b’tant dedikazzjoni u mħabba lil hinn ħafna min dak mistenni minnhom.
Huwa qal ukoll li aspett importanti tal-organizzazzjonijiet voluntarji kienet li liż-żgħażagħ irawmulhom valuri kbar u b’hekk isiru ċittadini rispettabbli għal benefiċċju finali tal-pajjiż.

Dr Vella f’aħħar feraħ li ħames nominati u nkuraġġihom biex ikomplu bix-xogħol voluntarju tagħhom mhux biss biex jgħinu lil ħaddieħor fil-bżonn imma wkoll biex jibqgħu miġburin u ma jintilfux f’distrazzjonijiet negattivi

Il-laqgħa bdiet bit-Talba tal-Moviment.

Knisja li toħroġ:

Kien mill-katakombi li ħarġet il-Knisja, u hekk ukoll illum il-Knisja trid toħroġ ‘il barra. Dan hu l-messaġġ kontinwu tal-Papa Franġisku. Meta qed jitkellem hekk, il-Papa jfisser Knisja li ma tibqgħax fis-sagristija, li ma tibqgħax maqfula fl-għaqdiet. Dawn huma postijiet importanti, għax huma l-postijiet fejn il-Knisja trid tinbena. Imma mbagħad irridu nkunu Knisja li toħroġ ‘il barra. Il-Knisja tfisser l-imgħamdin kollha. Aħna lkoll imsejħa biex inxandru l-Aħbar it-Tajba. Il-vjaġġi tal-Papa huma proprju biex iwassal dan il-messaġġ ta’ Knisja li toħroġ.

Knisja li titkellem:

L-ewwel laqgħa li jagħmel il-Papa fil-vjaġġi tiegħu tkun mas-soċjeta’ ċivili – il-President, membri tal-Parlament, ambaxxaturi etċ. L-ewwel messaġġ li jwassal huwa lilhom – il-Knisja trid tkun f’dan id-djalogu kontinwu mad-dinja biex aħna nwasslulhom il-messaġġ tal-Evanġelju.

Kelli ngħid kelma ta’ ġid għidtha? Kelma ta’ ġid, kelma ta’ kuraġġ, tagħti daqqa t’id – dak li jimpurtah Alla. U dan hu li qed jagħmel il-Papa – jiltaqa’ mal-foqra, mal-batuti. Hu Papa li jrid ikun qalb in-nies għax in-nisrani ma jistgħax ikun imsakkar waħdu.

Il-Papa jiltaqa’ wkoll maż-żgħażagħ fil-vjaġġi tiegħu, biex juri li dawn huma parti mill-ħidma tal-Knisja llum. Il-Papa jagħti mportanza liż-żgħażagħ u l-anzjani flimkien, għax tal-ewwel għandhom bżonn l-esperjenza tal-anzjani, u dawn għanhom bżonn il ħeġġa taż-żgħażagħ.

Knisja li titkellem, mhux fuq il-pulptu biss, imma billi tiltaqa’ man-nies, tara l-problemi tagħhom, tiddiskuti magħhom u tħallihom jitkellmu.

Knisja li tisma’:

Il-Papa iktar jagħti mportanza lil dak li jridu jgħidulu n-nies milli lil dak li jkun irid jgħidilhom hu. Jekk aħna ma nisimgħux il-weġgħat tan-nies, kif nistgħu ngħinuhom? Irridu nisimgħu u naraw x’għandom bżonn fiċ-ċirkostanzi tal-lum. Il-Papa, permezz ta’ dawn il-vjaġġi, irid juri li hemm bżonn li l-Knisja toħroġ, li tisma’ u li titkellem.

Il-Papa, kif jagħmel fit-tmiem ta’ kull vjaġġ, fuq l-ajruplan lura lejn il-Vatikan, jagħmel konferenza stampa għall-ġurnalisti li jivvjaġġaw miegħu. Jagħmlulu kull tip ta’ domandi, u hu jwieġeb mill-aħjar mod li jista’, bl-iktar mod sinċier u miftuħ.

F’dawn il-vjaġġi, il-Papa mhu qed jagħmel xejn ġdid li ma kienx ilu jagħmel qabel. Meta kien Arċisqof ta’ Buenos Aires, kien jivvjaġġa kuljum b’tal-linja biex ikun qalb in-nies. Irid jurina li rridu nkunu Knisja qalb in-nies, biex titkellem magħhom u tismagħhom.

Knisja miftuħa għal insara oħra u reliġjonijiet oħra:

Il-Papa ma jmurx fuq dawn il-vjaġġi biex jiltaqa’ mal-Kattoliċi biss, imma ma’ nsara oħra, bħal Protestanti, Ortodossi, Luterani u Anglikani, fost oħrajn. Jiltaqa’ wkoll ma’ Musulmani, Lhud, u Buddisti, għax il-messaġġ tal-Vanġelu ma nistgħux inwassluh biss li ta’ ġewwa, imma lil kulħadd: “Morru mad-dinja kollha…”

Knisja tal-fqar u l-batuti:

L-ewwel vjaġġ tal-Papa kien f’Lampedusa – vjaġġ b’messaġġ qawwi. Irid li l-Knisja – aħna lkoll – inkunu qalb in-nies, speċjalment dawk li qegħdin ibatu. Irid ikollna l-umanita’, li nħossu għal min qed ibati.

Meta l-qassis, fl-aħħar tal quddiesa, jgħid “Morru fil-paċi ta’ Kristu”, ikun qed jibgħatna biex dak li rċevejna waqt il-quddiesa nwassluh lill-oħrajn. Dan hu li jagħmel il-Papa fil-vjaġġi tiegħu.

Meta mar il-Calabria u ltaqa’ mall-ħaddiema qal li t-tort ta’ dak kollu li jiġri fid-dinja hu li fiċ-ċentru tal-ħajja tagħna poġġejna l-alla falz tal-flus. Alla jrid li fiċ-ċentru tad-dinja jkun hemm il-bniedem, għax meta Alla sar bniedem fil-persuna ta’ Ġesu’ kristu, Hu poġġa lill-bniedem fiċ-ċentru.

Meta ngħidu Knisja tal-fqar u l-batuti mhux qed nitkellmu biss fuq il-faqar tal-but, imma wkoll fuq il-faqar spiritwali, l-faqar ta’ mingħajr Alla.

Knisja b’messaġġ ta’ tama:

Jitkellem fuqiex jitkellem, il-Papa dejjem jispiċċa d-diskors tiegħu b’messaġġ ta’ tama. In-nisrani veru hu dak li, minkejja l-ħażen kollu, il-problemi u d-diffikultajiet kollha, xorta jara illi hemm messaġġ ta’ tama. Infatti, fl-aktar mumenti li l-Knisja kienet għaddejja minn żminijiet koroh u diffiċli, Alla pprovda lil Knisja qaddisin kbar.

Alla jara l-indiema, id-disponnibbilta’ tal-qalb. Ħadd minna mhu qaddis. Aħna lkoll għandna bżonn il-ħniena t’Alla. Imma aħna lkoll nistgħu nkunu Kristu ieħor għall-oħrajn.

Il-Papa jiddiskrivi l-Knisja bħala sptar fuq il-kamp tal-battalja. U fi sptar, morda ssib! Allura m’għandniex neħduha bi kbira li fil-Knisja nsibu min hu marid spiritwalment. Kieku aħna lkoll qaddisin, kieku l-Knisja m’hemmx bżonnha. Aħna mmorru l-Knisja għax għandna bżonn il-fejqan.

Knisja għal ta’ ġewwa wkoll:

Il-Papa jitkellem kemm ma’ ta’ ġewwa kif ukoll ma’ ta’ barra. Alla jridna nwasslu l-Aħbar it-Tajba fl-ambjent ta’ madwarna – id-dar, fuq ix-xogħol, fil-ħanut, etċ. Irridu nagħmlu l-vjaġġ tagħna biex nilħqu lill-oħrajn – il-vjaġġ tal-Kelma t’Alla. Ma nħallux lix-xitan jaqtalna qalbna. Irridu nagħmlu l-parti tagħna mill-aħjar li nistgħu.

Il-Papa jisħaq ukoll fuq l-importanza tal-ġenituri u n-nanniet li jridu jwasslu dan il-messaġġ liż-żgħar.

U l-Papa jgħid ukoll li l-messaġġ tal-Vanġelu hu Kristu Rxoxt – l-Aħbar it-Tajba li, minkejja ċ-ċirkustanzi li nkunu għaddejjin minnhom, aħna rridu ngħidu: “Mulej, agħmel minni dak li trid Int”

Il-laqgħa għalqet bit-Talba tal-Missierna.

1. Il-Lebbrużi fil-Bibbja.

     Barra l-fejqan tal-għaxar lebbrużi [Lq 17,11-19] il-Vanġeli jirrakkuntaw il-fejqan ta’ lebbruż ieħor [Mt 8,1-4 = Mk 1,40-45 = Lq 5,12-26] u mingħajr ma jirrakkuntaw id-dettalji isemmu l-fejqan ta’ lebbrużi oħra [Mt 11,4 = Lq 7,22].  Fiż-żminijiet bibliċi il-lebbra jidher li kienet marda komuni u l-Liġi ta’ Mosé tispeċifika x’għandu jsir fil-każijiet tal-lebbra [Lev 13 – 14], u barra dawk in-nies li jissemmew fil-Vanġeli l-Iskrittura ssemmi oħrajn li b’xi mod kellhom din il-marda: Mosé [Eż 4,6-9], Mirjam oħt Mosé [Num 12,10-15], Nagħman kmandant tas-sultan tas-Sirja [2 Slat 5,1-14], Geħażi qaddej ta’ Eliżew [2 Slat 5,27], erba’ min-nies anonimi fi żmien Eliżew [2 Slat 7,3-11], Għażarija sultan ta’ Ġuda [2 Slat 15,5], Xmun li laqa’ ’l Ġesù għandu [Mt 26,6 = Mk 14,3].

     Il-lebbra li titkellem fuqha l-Iskrittura hi marda tal-ġilda li s-severità tagħha tvarja minn każ għal każ.  F’xi każijiet dak li jkun kien jeħles minnha f’qasir żmien, bħalma ġara fil-każ ta’ Mosé, Mirjam, u probabbilment Xmun, imma f’każijiet oħra l-individwu baqa’ jbati biha fit-tul, bħalma ġara fil-każ ta’ Nagħman, Geħażi, u Għażarija.  Meta kien hemm il-biża li tittieħed il-lebbruż kien jinżamm iżolat, bħalma ġara lil Mirjam sa ma fieqet [Num 12,15], lill-lebbrużi ta’ żmien Eliżew li kienu joqogħdu f’bieb il-belt [2 Slat 7,3], u lil Għażarija [2 Slat 15,5], imma għalkemm Nagħman kien ilu marid bil-lebbra żamm postu fis-saltna u baqa’ joqgħod id-dar.

     L-għaxar lebbrużi li jitkellem fuqhom il-Vanġelu għamlu t-talba tagħhom flimkien, u dan jagħti l-impressjoni li kienu jgħixu flimkien, probabilment ’il bogħod mill-ġemgħa tan-nies, l-istess bħall-erba’ lebbrużi ta’ żmien Eliżew.  Kien għalhekk li ma ssugrawx jersqu lejn Ġesù, waqfu ’il bogħod minnu u biex għamlu t-talba tagħhom kellhom jgħollu leħinhom.  Il-marda tagħhom kienet għalhekk serja, ma tantx setgħu ifiequ minnha b’mod naturali, u kien għalhekk li daru fuq Ġesù biex ifejjaqhom.  Il-kundizzjoni ta’ dawn kienet diffiċli ħafna.  Mhux biss kellhom fuqhom marda serja, imma minħabba l-iżolament tagħhom l-għijxien tagħhom kien jiddependi minn dak li kienu jsibu fl-inħawi tal-iżolament tagħhom jew minn dak li kienu jwaddbulhom dawk li kienu jissugraw jersqu lejhom.

2. Il-Fejqan tal-għaxar lebbrużi

     Biex wieħed jifhem is-sens tar-rakkont wieħed irid iżomm quddiem għajnejh is-sens li l-mirakli ta’ Ġesù għandhom fil-Vanġeli.

     Wieħed jista’ jħares lejhom bħala atti ta’ ħniena ta’ Ġesù biex jeħles lil dawk li kienu għaddejjin minn mumenti diffiċli.  Il-Vanġelu stess jirrakkonta kif f’xi okkażjonijiet Ġesù għamel il-miraklu għax ħenn, għax tħassar, lil dawk li kienu qed iħabbtu wiċċhom ma’ diffikultajiet.  Ġesù tħassar lill-lebbruż [Mk 1,41], lill-għomja ta’ Ġeriko li talbuh iħenn għilhom [Mt 20,30.31.34], lill-armla ta’ Najn u qajjem lil binha mill-mewt [Lq 7,13], lill-folla, u fejjaq il-morda u kattar il-ħobż u l-ħutiet [Mt 14,16; 15,32].  Wieħed jista’ jgħid li fejjaq l-għaxar lebbrużi għax ġietu ħniena minnhom.  Effettivament biex Ġesù fejjaqhom il-lebbrużi appellaw għall-ħniena tiegħu, “Ġesù, Mgħallem, ikollok ħniena minna”, u wieħed minnhom fehmu anki bħala att ta’ ħniena u reġa’ lura biex iroddlu ħajr.

     Biss l-iskop tal-mirakli kien li jqanqal lin-nies – il-mirakulati u ’l dawk preżenti – għall-fidi fih.  Effettivament kien jaħsibha darba tnejn ħa jara jekk hemmx fidi qabel jiddeċiedi jekk jagħmilx miraklu.  Jingħad li meta n-nies ta’ Nazaret ma laqgħuhx – m’emmnux fih – “ma għamilx ħafna mirakli minħabba n-nuqqas ta’ fidi tagħhom” [Mt 13,58].  Għax l-iskribi u l-Fariżej ma emmnux fih irrifjuta li jagħmel miraklu meta talbuh jagħmel dan: “Sinjal jitlob nisel ħażin u infidil! Imma ebda sinjal ma jingħatalu ħlief dak ta’ Ġona.  U ħalliehom b’hekk u telaq” [Mt 16,6; cf. 12,38-39].  Lill-mara Kanagħanija ħasibha darbtejn jekk ifejqilhiex lil bintha għax ma kienx ċert jekk din il-barranija setgħetx ikollha l-fidi [Mt 15,26]. 

     Meta ntebaħ li l-Kangħanija kellha fidi fejqilha lil bintha [Mt 15,28], u kemmil darba faħħar u ftaħar bil-fidi li sab hu u jagħmel il-miraklu [Mt 8,13; 9,2.22-29; Mk 5,36; 10,52].  Anki fil-fejqan tal-għaxar lebbrużi irrikonoxxa l-fidi tas-Samaritan li reġa lura biex iroddlu ħajr, “Qum, mur; il-fidi tiegħek salvatek” [Lq 17,19].  Ir-rakkont jissoponi li kienu emmnu anki d-disgħa l-oħra – “Mhux, l-għaxra fiequ mill-lebbra” [Lq 17,17] – u la fiequ għax qagħdu fuq il-kelma ta’ Ġesù u għamlu dak li qalilhom.

3. Il-Fidi li Takkumpanja l-Mirakli

     Il-fidi tal-lebbrużi ma kienitx sempliċement fiduċja għamja li Ġesù seta’ jfejjaqhom, imma kienet fidi fil-missjoni messjanika ta’ Ġesù.  Ġesù kien ħabbar li x-xandir tal-Aħbar it-Tajba akkumpanjat bil-mirakli kien prova li ġew inawgurati ż-żminijiet messjaniċi.  Meta Ġwanni l-Battistia kien il-ħabs bagħat jistaqsi lil Ġesù jekk kienx “dak li għandu jiġi” – il-Messija – jew għandhomx jistennew ’il ħaddieħor.  Biex iwieġeb lil Ġwanni li kien “dak li għandu jiġi” Ġesù qal lill-qaddejja ta’ Ġwanni, “Morru agħtu lil Ġwanni l-aħbar ta’ dak li qegħdin tisimgħu u taraw: l-għomja jaraw, iz-zopop jimxu, il-lebbrużi jfiqu, it-torox jisimgħu, il-mejtin iqumu, u l-Evanġelju jixxandar lill-foqra.  Hieni hu min ma jitfixkilx minħabba fija” [Mt 11,2-6]. 

     Il-lebbrużi kienu jafu li Ġesù kien qed jagħmel dan.  Kienu jafu li Ġesù kien qiegħed ixandar l-Evanġelju lill-foqra, u għalhekk sejjħulu “Mgħallem”, u kienu jafu li l-Evanġelju li kien qed ixandar Ġesù kien akkumpanjat bil-mirakli, inkluż il-fejqan tal-lebbra.  Meta rrikorrew għand Ġesù il-fidi tagħhom fih ma kienitx sempliċi fiduċja li seta’ jfejjaqhom, imma kienet fidi fih li kien “dak li għandu jiġi” – il-Messija – u l-mirakli kienu espressjoni tal-benedizzjonijiet li Alla kien wiegħed għaż-żminijiet messjaniċi.  Is-Samaritan li reġa’ lura jrodd ħajr lil Ġesù jgħajjat u jfaħħar lil Alla ġab ruħu bħal dawk li emmnu fil-missjoni messjanika ta’ Ġesù; ġab ruħu bħal Żakkarija [Lq 1,64], Xmun [Lq 2,28], il-profetissa Anna [Lq 2,38], il-mara li kienet mifluġa [Lq 13,13], l-għama ta’ Ġeriko [Lq 18,43], in-nies li raw il-mirakli [Lq 5,25-26; 7,16; 19,37], iċ-ċenturjun f’riġlejn is-salib [Lq 23,47], l-appostli wara l-qawmien mill-imwiet [Lq 24,53], il-membri tal-ewwel komunità nisranija [Atti 2,47; 21,20], il-magħtub mfejjaq fil-bieb tat-Tempju u dawk li rawh [Atti 3,8.9; 4,21], u l-ewwel pagani li kkonvertew għall-Kristjaneżimu [Atti 13,48].  Fil-każijiet kollha il-foħrija t’Alla tfisser li dawn in-nies kienu laqgħu l-Evanġelju.

     Bħal Ġwanni l-Battista qablu mill-bidunett tal-missjoni tiegħu l-Evanġelju – l-Aħbar it-Tajba – ta’ Ġesù kien li s-saltna tax-xitan kienet waslet biex tintemm u li s-saltna t’Alla kienet waslet biex tiġi inawgurata [Mt 3,2; 4,17.23; 10,7; 24,14; Lq 4,43].  Biex jikkonvinċi lin-nies minn dan l-Aħbar it-Tajba akkumpanjaha bil-mirakli ta’ fejqan, għax il-gwaj fiżiku tal-bniedem kien meqjus bħala konsegwenza tad-dnub – mhux neċessarjament tad-dnub personali – u per konsegwenza espressjoni tal-ħakma tax-xitan fuq il-bniedem.  L-agħar espressjoni tal-ħakma tax-xitan fuq il-bniedem kienu il-każijiet fejn jingħad li xi nies kienu maħkuma minn xitan jew spirtu ħażin.  F’xi każijiet kienu maħkumin minn xitan fis-sens li l-marda tagħhom kienet meqjusa bħallikieku il-kawża tagħha kien ix-xitan.  Biżżejjed wieħed jikkunsidra dak li qal Ġesù meta fejjaq mara li kienet ilha mifluġa tmintax-il sena; iddeskriva l-marda tagħha bħala “rbit li fih ix-xitan kien ilu jżommha għal tmintax il-sena sħaħ” [Lq 13,16].  Individwu ieħor kien meqjus maħkum minn xitan għax kien mutu [Mt 9,32-34] u ieħor għax epilettiku [Mt 17,14-20].  Il-fejqan ta’ dan il-gwaj fiżiku Ġesù ppreżentah bħala prova tal-Aħbar it-Tajba li l-bniedem jista’ jeħles mill-ħakma tax-xitan u jissottometti ruħu għas-saltna ta’ Alla: “… jekk jien qiegħed inkeċċi x-xjaten bl-ispirtu ta’ Alla, dan ifisser li waslitilkom is-saltna ta’ Alla” [Mt 12,28; Lq 11,20].

     L-inawgurazzjoni tas-saltna t’Alla ifisser li tħalli ’l Alla jsaltan fuqek.  Il-bniedem waqa’ taħt il-ħakma tax-xitan meta ma qagħadx għar-rieda t’Alla u għamel dak li qaltlu rasu.  U baqa’ jagħmel hekk għal żmien twil.  Ġesù ried jinawgura s-saltna t’Alla billi jikkonvinċi l-bniedem jeħles mid-dnub u joqghod għar-rieda t’Alla.  Fil-Pater Noster il-petizzjonijiet Tiġi saltnatek u Ikun li trid int kif fis-sema hekkda fl-art għandhom l-istess tifsira.

     In-nies kienet qed tistenna l-inawgurazzjoni tas-saltna ta’ Alla.  Mhux kulħadd kellu l-istess ideja tas-saltna ta’ Alla, imma ħafna kienu jemmnu li Alla kien se jinawgura s-saltna tiegħu b’intervent favur dawk li kienu se jidħlu fis-saltna u kontra dawk li ma kienx se jkollhom post fis-saltna.  Skont din il-viżjoni dak li Alla kien se jinqeda bih biex jinawgura s-saltna kellu jiġbed lejh dawk li kienu se jkunu membri u jwarrab – jemarġina – lil dawk li ma kellhomx post fis-saltna.  Ġesù m’aċċettax li jinawgura s-saltna b’emarġinazzjoni ta’ xi kategorija ta’ nies.  Mill-bidunett ried li l-missjoni tkun totalment inklużiva.  Ma emarġina lil ħadd minħabba l-kultura tiegħu: ma emerġinax lis-Samaritani, [Lq 17,11-19; cf. 11,29-37], lill-Kagħanin [Mt 15,21-28], lir-Rumani [Lq 7,1-10], anzi kellu kliem pożitiv fuqhom. Ma emarġina lil ħadd minħabba l-kundizzjoni morali tiegħu: ma emarginax il-midinbin, irġiel [Lq 5,29-32] jew nisa [Lq 7,36-50], avolja dan ġibed fuqu il-kundanna tal-awtoritajiet reliġjużi.  Ma emarġina lil ħadd minħabba l-kundizzjoni fiżika tiegħu: ma emarġinax lill-lebbrużi [Lq 5,12-14; 17,11-19], anzi f’każ minnhom ma ddejjaqx joħrog idu biex imiss il-lebbruż [Lq 5,13].

     L-iskop ta’ Ġesù ma kienx sempliċement li jersaq lejn l-emarġinati, imma li jgħin lill-emaġinati fiżikament u spiritwalment ħalli jintegrahom fil-komunità ħalli isibu posthom mill-ġdid fil-komunità.  Kif fieq is-Samaritan seta’ jabbanduna l-iżolament tiegħu u jersaq “f’riġlejn Ġesù”, u wieħed jimmaġina li sabu posthom lura fil-komunità anki d-disgħa l-oħra.   Lill-lebbrużi bagħathom ħa jarahom is-saċerdot skont ma kien hemm fil-Liġi ta’ Mosé [Lev 13 – 14] u hekk setgħu ukoll jieħdu sehem mal-bqija tal-komunità fiċ-ċelebrazzjonijiet liturġiċi.

     Dak li kien qed jagħmel hu Ġesù ta mandat lill-appostli jagħmluh anki huma: “… morru fittxu n-nagħaġ il-mitlufa tad-dar ta’ Iżrael.  Intom u sejrin, xandru u għidu li s-Saltna tas-Smewwiet waslet.  Fejqu l-morda, qajmu l-mejtin, fejqu l-lebbrużi, keċċu x-xjaten” [Mt 10,6-7].  Il-mandat lill-appostli hu mandat lill-Knisja, lill-Knisja universali u lill-Knisja lokali.  Kull fejn hemm nies li għal xi raġuni jew oħra is-soċjetà temarġinahom il-Knisja – l-insara li jiffurmaw il-Knisja – hi obbligata tersaq lejn dawn in-nies u tgħinhom jintegraw ruħhom fil-komunità.   

On July 13, 2019, the Order of Preachers welcomed the 87th successor of St. Dominic de Guzman, in the person of Fr. Gerard Francisco Parco Timoner III, O.P., a son of the Dominican Province of the Philippines and first Asian Master of the Order. The ceremonies took place in line with the Elective General Chapter currently being held in Bien Hoa in Vietnam.

In a message to the community gathered in Vietnam, the new Master of Order confessed to an initial resistance to the election. Had it not been for the prayers and the encouragement of the brothers, “the answer would have been ‘no.’” Recalling what Fr. Vivian Boland, O.P., Socius for Fraternal Life and Formation, ““We have prayed for the Holy Spirit. We must trust the brothers.”

Recognizing the challenges of the modern times, fr. Timoner said that the present times of the Church seem to point out a time “when the Church needs a Francis and a Dominic. There is a need for a new evangelization, and we are all called to do precisely that.” To do so, fr. Timoner echoed the call of his predecessor, fr. Bruno Cadoré, O.P., for the Order to revisit its mission.

“‘We are preachers [said St. Dominic].’ It is not what we do. It is who we are. Mission is not what we do. It is who we are. And if that is clear, everything will just follow. We are preachers even when we are not preaching. We are preachers even if in our old age, we can no longer speak. We are preachers even if we are not ordained. We are preachers even if we are sick. We are preachers even if we are doing serious research alone in our rooms. We are preachers when we are helping the less privileged. We are preachers. That is our identity.”

The new Master of the Order called on the Dominican family to be in communion and to talk with one another, to overcome differences, and agree, “and once we have agreed, I think that is my job, to be the first among brothers to say ‘We should do what we have set to do.’”

Fr. Timoner, who hails from Camarines Norte, was the immediate past Socius of the Master for Asia-Pacific and prior to that was the Prior Provincial of the Dominican Province of the Philippines. His formal assignment in the Province is in the Priory of Saint Thomas Aquinas in UST, where was once the Vice-Rector for Religious Affairs and Rector of the Central (Interdiocesan) Seminary. In 2014, Fr. Timoner was named a member of the International Theological Commission by Pope Francis himself. As the new Master of the Order, Fr. Timoner now takes over as UST’s Grand Chancellor.

 

Evangelion: Ħarġa 72

 

DIRETTUR ĠENERALI ĠDID

Il-Provinċjal tal-Provinċja Dumnikana Maltija P. Frans Micallef OP, appunta lil P. Ivan Attard OP bħala Direttur Ġenerali ġdid għall-Moviment Kerŷgma.

Nawguraw ħafna lil P. Ivan għal din il-kariga l-ġdida.

 

ASSEMBLEJA ĠENERALI

L-Assemblea Ġenerali tal-Moviment Kerŷgma ser issir fit-28 ta’ Ġunju fis-6.30pm fiċ-Ċentru Kulturali Kerŷgma, ir-Rabat:

 

AGENDA:

1. Talba tal-Moviment Kerŷgma;
2. Qari tal-minuti;
3. Rapport Amministrattiv:
4. Ħidmiet ta’ matul is-sena;
5. Studju dwar l-evanġelizzazzjoni kontinwa tal-Moviment.
6. Rapport Finanzjarju;
7. Nomina ta’ Awdituri;
8. Mozzjonijiet/emendi għall-Istatut;
9. Elezzjonijiet tal-membri tal-Eżekuttiv.

Jekk ikun hemm aktar minn 8 nominazzjoni għall-Eżekuttiv il-ġdid, il-votazzjoni tibda fl-4.00pm u tibqa għaddejja sa tmiem l-Assembleja.

Membri mħallsa tal-Moviment jistghu jressqu emendi għall-Istatut u/jew jinnominaw membri għall-Eżekuttiv il-ġdid.  Dan jistgħu jagħmluh sa nhar il-Ġimgħa 31 ta’ Mejju 2019 billi jibgħatuhom f’envelope magħluq lil –

President Moviment Kerŷgma, Ċentru Kulturali Kerŷgma, Kunvent Patrijiet Dumnikani, Misraħ San Duminku, Rabat RBT 2521.  Formoli għan-nominazzjonijiet ta’ membri għall-Eżekuttiv jinkisbu mis-Segreterija jew permezz ta’ email lill-Moviment.

 

LAQGĦAT TAL-ĠIMGĦA

Nhar il-Gimgħa 3 ta’ Mejju ser jerġgħu jibdew il-laqgħat Prayer Cafe’ fiċ-Ċentru Kulturali Kerŷgma fis-7.15pm. Narawkom.

 

ĊELEBRAZZJONIJIET TA’ JUM L-OMM

Is-Sibt 11 ta’ Mejju

Fl-okkażżjoni ta’ Jum l-Omm ser nagħmlu quddiesa fiċ-Ċentru Kulturali Kerŷgma (ħin eżatt navżaw aktar il-quddiem).  Wara l-quddiesa ser  ikollna bibita.  Kulħadd huwa mistieden.

 

ĊELEBRAZZJONIJIET TA’ JUM IL-MISSIER

Is-Sibt 16 ta’ Ġunju

Fl-okkażżjoni ta’ Jum il-Missier ser nagħmlu quddiesa fiċ-Ċentru Kulturali Kerŷgma fis-6.00pm.  Wara l-quddiesa ser  ikollna bibita.  Kulħadd huwa mistieden.