Waqt il-laqgħa ‘Prayer Cafe’ tal-20 ta’ Mejju, trattajna s-suġġett tat-Trinita Mqaddsa. Wara li ntqalet it-talba tal-Moviment Kerygma, nqara l-vanġelu tal-Ħadd li jmiss mehud minn Ġw 16:12-15. Dawn li ġejjin huma xi punti li ssemmew waqt id-diskussjoni tal-laqgħa.

Il-Kredu jibda’ “Jiena nemmen f’Alla,…..” u wara Alla hemm komma, meta jgħid Alla, “Alla” jinkludi l-Missier, l-Iben, u l-Ispirtu s-Santu. Il-Missier huwa l-ewwel persuna tat-Trinita. Il-Kredu huwa stqarrija tal-fidi. Nistqarru pubblikament li dawn huma l-affarijiet li nemmnu fihom. Il-Kredu huwa l-pedament ta’ dak kollu li aħna nemmnu fih. Jew ha temmen f’kollox jew ma temminx, ma tistax temmen f’Ġesu u ma temminx fil-Knisja. Għalkemm ikollna d-dubji ma nistgħux nippruvaw l-esitenza t’Alla bix-xjenza, iżda rridu r-rivelazzjoni t’Alla. Il-Knisja tgħallimna li ma nistgħux niskopru lil Alla bil-kapaċita tagħna biss. Naslu għall-kunċett li jeżisti xi ħadd li hu qawwi iktar minna u li ħalaq l-univers, iżda ma nistgħux nispjegawh xjentifikament.

Dak li nafu dwar Alla hu dak li Alla nnifsu għoġbu jirrevelalna.

Iktar nafu x’mhuwiex:

• Mhux kreatura bħalna
• M’għandux bidu u tmiem
• Mhux suġġett għaż-żmien /qatt ma jixjieh

Alla kien u baqa’ misteru kbir.

X’nafu dwar Alla?

It-Trinita hija l-għaqda bejn it-tlett persuni: l-Missier, l-Iben u l-Ispirtu s-Santu. Fejn jidħol Alla wieħed, fejn jidħlu t-tlett persuni? Jekk jiżdiedu l-Allat jew il-persuni hemmhekk ikun hemm zball. It-twemmin f’Alla wieħed ġej mil-Lhud. Kellhom talba li tispikka fi żmien fejn il-politejizmu (twemmin f’ħafna allat) kien prattika normali.

“Isma, o Izrael: Alla tagħna l-Mulej waħdu. Ħobb, mela lill-Mulej, Alla tiegħek, b’qalbek kollha, b’ruħek kollha u b’saħħtek kollha” (Dewt 6: 4-5).

Ir-Rivelazzjoni dwar it-Trinita

• Ġesu stess irrevela t-Trinita u ċċara t-tagħlim li diġa kien hemm dwar il-Missier.
• L-Appostli fehmu li Kristu huwa Alla. “Lil Alla għadu ħadd ma rah; imma għarrafulna l-Iben il-waħdieni t’Alla, li hu fi ħdan il-Missier” (Ġw 1:18)
• Ġesu għallimna dwar il-Missier għax Hu l-Iben, wieħed mit-tlitt Persuni tat-Trinita.
• L-Appostli fehmu wkoll li l-Ispirtu s-Santu hu t-tielet Persuna tat-Trinita, meta Ġesu wegħdhom li se jibgħatu fuqhom wara li jitla’ s-sema.

Pentekoste: “Meta jiġi d-Difensur, li se nibgħatilkom mingħand il-Missier, l-Ispirtu tal-verita, li ġej mill-Missier, huwa jixhed għalija. U intom ukoll tixhdu, għax intom kontu miegħi sa mill-bidu.” (Ġw 15:26-27)

It-Trinita Mqaddsa huma tliet ‘Persuni’ distinti bi rwoli differenti.

• Il-Missier hu l-Ħallieq
• L-Iben hu s-Salvatur
• L-Ispirtu s-Santu hu dak li jigwida u jqaddes. Hu dak li jigwidana nsiru qaddisin.

It-Trinita hija l-GĦAQDA bejn dawn it-Tlett Persuni. Fil-bidu meta Alla ħalaq id-dinja, l-Ispirtu s-Santu kien itir fuq il-baħar. “U l-Ispirtu t’Alla kien jitajjar fuq wiċċ l-ilma.” (Ġen 1:2). Fil-magħmudija ta’ Ġesu, it-tlett persuni tat-Trinita ħadmu flimkien. Meta tgħammed Ġesu beda l-ħajja pubblika tiegħu. Fil-magħmudija instema l-vuċi t’Alla “dan hu Ibni l-għaziz, fih insib il-għaxqa tiegħi” u niżel l-Ispirtu s-Santu forma ta’ ħammiema. Żewġ mumenti li juru ċar li waqt li xi ħadd għaddej bil-missjoni tiegħu l-oħrajn qegħdin jaħdmu f-GĦAQDA miegħu.

Alla hu kommunjoni – għaqda – ta’ tlett persuni; li jgħinu lil xulxin. Aħna maħluqin fuq ix-xbieha ta’ Alla, mela aħna wkoll maħluqin biex inkunu f’kommunjoni ma’ persuni oħra (relazzjonijiet onesti u twajba, kif suppost).

 

1. Ir-rivelazzjoni ta’ Alla bħala Missier.

Huma ħafna ir-reliġjonijiet li jsejħu lil Alla “Missier”. Il-Lhud isejjħulu Missier għax ħalaq id-dinja. “Mhux Missier wieħed għandna ilkoll kemm aħna? Mhux Alla wieħed ħalaqna?” (Mal 2:10)

Għalina l-Insara, Alla mhux biss Missierna għax ħalaqna, imma aktar minħabba l-Patt l-Ġdid. Fih ġabar l-umanita kollha, għamilna kollha uliedu, u salvana permezz ta’ Ibnu Ġesu.

Fil-Kredu, aħna nistqarru l-fidi fil-Missier. Hawn żewġ punti importanti:

-Alla hu l-bidu ta’ kollox

-Alla hu tjieba u mħabba

Alla hu l-bidu ta’ kollox; Alla kien minn dejjem. Kollox ġej minnu. Alla hu aqwa mill-bniedem.

Alla hu tjieba u mħabba: Hu tajjeb u bħala Missier iħobb lill-uliedu kollha b’imħabba bla qies. Xi kultant, Alla jiġi mxebbaħ ma Omm ukoll, għax hi l-omm li tagħti l-ħajja u tħobb ħafna. “Bħalma omm tfarraġ lil binha, hekk jiena nfarraġ lilkom” (Is 66:13)

Il-Missier irrevela lilu nnifsu permezz tal-profeti. Anke Ġesu kompla jirrevelaH. Ġesu rrivela lil Alla bħala “Missier”. Dan jurina wkoll li Alla l-Missier hu l-Missier vera ta’ Ġesu, għax Ġesu ma kellux bniedem bħala Missieru. Infatti fil-Kredu nistqarru li hu “imnissel mhux magħmul”. Ġesu hu verament l-Iben t’Alla. “Dan hu ibni l-għażiż” (Mt 3:17) Dan ifakkarna wkoll li Ġesu kellu relazzjoni speċjali mal-Missier. “Ħadd ma jagħraf l-Iben jekk mhux il-Missier, u ħadd ma jagħraf il-Missier jekk mhux l-Iben u dak li lill-Iben irid jgħarrafulu” (Mt 11:27).

1. Ġesu bħala l-Iben t’Alla

L-Appostli fehmu min kien Ġesu u stqarrew dan dwaru:

“Il-Verb li fil-bidu kien ma’ Alla, u hu Alla” (Ġw 1:1)

“X-xbieha ta’ Alla li ma jidhirx” (Kol 1:15)

“Id-dinja tal-glorja ta’ Alla u x-xbieha tas-sustanza tiegħu” (Lh 1:3)

Meta l-Knisja fformulat il-Kredu ta’ Niċea (325WK), imxiet fuq l-istess passi tal-Appostli. Stqarret li l-Iben t’Alla hu “tal-istess natura” mal-Missier. Ġesu hu Alla wieħed miegħu.

Fil-Konċilju Ekumeniku li sar f’Kostantinopli, fis-sena 381WK, żammet l-istess frazi. “L-Iben Waħdieni ta’ Alla, imnissel mill-Missier qabel kull żmien, Alla minn Alla, dawl minn dawl, Alla veru minn Alla veru, imnissel mhux magħmul, natura waħda mal-Missier.”

• L-Ispirtu s-Santu bħala Alla

Il-Missier u l-Iben ġew irrevelati mill-Ispirtu s-Santu.

Qabel miet, Ġesu ħabbar li se jibgħat Difensur Paraklitu li hu l-Ispirtu s-Santu li kien diġa tkellem “b’fomm il-profeti” (Kredu ta’ Nicea). Issa l-Appostli se jirċevuh biex jaħdem fihom, jwassluhom “lejn il-verita kollha.” (Ġw 16:13), u jgħinhom fil-missjoni tagħhom.

Ġesu rrevela lill-Ispirtu s-Santu bħala persuna divina oħra, it-Tielet Persuna tat-Trinita. F’Pentekoste, l-Ispirtu s-Santu ġie fuq l-Appostli, u t-Trinita dehret fil-milja tagħha.

L-Ispirtu s-Santu “Hu meqjum u mweġġah flimkien mal-Missier u ma l-Iben” (Koncilju ta’ Kostantinopli 381AD).

Fis-sena 447, il-Papa Ljun żied il-kelma ‘filoque’ mal-Kredu, li tfisser li l-Ispirtu s-Santu “ġej mill-Missier u mill-Iben”.

Din l-istqarrija ngħatat bħala Domma. Dan ifisser li l-Missier u l-Iben huma natura waħda – Alla- u li l-Ispirtu s-Santu ġej minnhom.

Il-problema kienet li dan it-tagħlim li ħallew l-Appostli għax ma ħallew xejn bil-miktub, meta telqu huma, bdew jgħallmuh lill-kumplament tan-nies u hawn kien ikun hemm interpretazzjoni żbaljata u inħalqu l-ereżijiet. Dawn bdew jagħmlu l-ħsara, bdew ifixxklu in-nies u allura n-nies ma setgħux jieħdu ideja ċara fuq it-Trinita. Il-Knisja hawn kellha l-irwol li tiċċara it-tagħlim interpretati ħażin. Din għamlitu permezz tal-Konċilji Ekumeniċi, fejn ħafna drabi mal-Konċilji tal-Knisja ħarġet il-Kredu jew inkella xi domma tal-fidi.

Teżisti talba Ewkaristika li tagħhilna San Pawl u din turi li mill-bidunett kien hemm it-twemmin fit-Trinita. “Il-Grazzja ta’ Sidna Ġesu Kristu, l-Imħabba t’Alla u l-Għaqda fl-Ispirtu s-Santu tkun magħkom ilkoll” (Kor 13:13).

It-Trinita hi waħda, aħna ma nemmnux fi tlett allat imma f’Alla wieħed li fih tlett Persuni. It-tieni Konċilju ta’ Konstantinopli isejħila ‘It-Trinita Konsustanzjali’ ( Konċ ta’ Kostantinopli II 553 AD). Kull persuna tat-Trinita għandha l-istess natura u huma Alla kollha kemm huma.

“Il-Missier hu dak l-istess li hu l-Iben dak l-istess li hu l-Missier, il-Missier u l-Iben dak l-istess li hu l-Ispirtu s-Santu, jiġifieri Alla wieħed fin-natura tiegħu” (Konċ Lateran IV 1215WK ).

It-Tliet Persuni tat-Trinita huma distinti minn xulxin. Il-Missier, l-Iben u l-Ispirtu s-Santu huma magħżulin minn xulxin.  “Dak li hu l-iben mhux il-Missier u dak li hu l-Missier mhux l-Iben, u dak li hu l-Ispirtu s-Santu mhuwiex dak li hu l-Missier jew l-Iben.” (Konċ ta’ Toledo XI, 675 WK).

Il-Missier – Ħallieq

l-Iben – Feddej

L-Ispirtu s-Santu – Gwida

“Hu l-Missier li jnissel, hu l-Iben li jitnissel, u hu l-Ispirtu s-Santu li jiġi” (Konċ Latern IV, 1215WK).

Il-Missier – li nissel lil Ġesu

L-Iben – dak li ġie mnissel

L-Ispirtu s-Santu – dak li jigwida.

It-tliet Persuni ma jaqsmux lil Alla wieħed fi tlieta. San Girgor Nazjanżenu jgħid: “Alla wieħed, setgħa waħda, Alla wieħed fi Tliet Persuni, Tlieta magħżulin minn xulxin, Divinita mingħajr naturi jew sustanzi mhux indaqs, mingħajr xi żjieda li tkabbar jew nuqqas li jċekken…Hi l-unita infinita ta’ Tliet Infiniti: Alla kollu kemm hu kull wieħed fih innifsu, imma Alla wieħed fi tliet Persuni meqjusin flimkien” (San Girgor Nazjanzenu, Orationes).

Dak kollu li ħalaq Alla ġej tat-Tliet Persuni flimkien. Għax f’Alla m’hemmx ħlief natura waħda: it-Trinita m’għandhiex l-istess ħidma waħda.

Il-Missier, l-Iben u l-Ispirtu s-Santu mhumiex tliet prinċipji tal-ħlejjaq, imma prinċipju jew bidu wieħed”.(Konċ ta’ Firenze, 1442).

“Alla hu Missier li minnu ġej kollox, Mulej Ġesu li permezz tiegħu sar kollox, u Spirtu s-Santu li fih hemm kollox” (Konċ ta’ Kostantinopli II, 553).

Il-ħajja nisranija għandha tkun f’għaqda ma’ kull waħda mit-Tliet Persuni divini, mingħajr ma tifridhom b’ebda mod minn xulxin. Kull min jagħti glorja lill-Missier, jagħtiha bl-Iben u fl-Ispirtu s-Santu; min jimxi wara Kristu, jagħmel dan għax jiġbdu l-Missier. “Ħadd ma jista’ jiġi għandi jekk il-Missier li bagħatni ma jiġbdux lejja (Ġw 6:44). “Dawk kollha li jmexxihom l-Ispirtu s-Santu ta’ Alla huma wlied Alla (Rum 8:14).

Mod kif nistgħu nifhmu t-Trinita Mqaddsa hu li nimmaġinaw fjura bi tlett petali – meta jinfetħu kollha flimkien joħorġu s-sbuħija ta’ dik il-fjura. It-tlett petali qegħdin jaħdmu flimkien. L-istess kif fit-Trinita nsibu lil Alla l-Missier li ħalaq id-dinja,nissel il-bniedem iżda dan ħadha kontra Alla u daħħal id-dnub – Alla ried isalva lill-bniedem akkost ta’ kollox u bagħat lil Ibnu, li xogħlu kien dak li jgħallem u jifdi l-bniedem iżda d-dinja ma aċċettatux ( infatti daħal fuq maxtura u spiċċa msallab fuq salib) imbagħad ġie mibgħut l-Ispirtu s-Santu  biex jissiġilla dak li għallem l-Iben. It-Tlett persuni huma kumplimentari għal xulxin – Alla li jaħlaq – l-Iben li jifdi u jgħallem lil bniedem – l-Ispirtu s-Santu li jdawwal dak li għallem Ġesu. U hawn jibdew il-problemi – mhux għax ma nafux il-misteri – l-problema hi li ma niċċaqqalqux. Kemm nużawh lill-Ispirtu s-Santu f’ħajjitna? Hu se jgħina nifhmu l-Kelma t’Alla, kulħadd b’mod differenti. Is-sagramenti kollha jitbierku bit-Trinita. Mela aħna li rċevejna s-sagramenti għandna qawwa kbira taħdem ġewwa fina. Aħna pero kultant ngħażlu li ma nifhmuhiex. Alla tagħna mhux Alla astratt imma Alla li kellimna bl-għemil u bil-kliem. Hija importanti l-ħtieġa tat-talb u tal-formazzjoni fil-ħajja tan-nisrani. Dan kien il-għan li twaqqaf il-Moviment Kerygma. Biex permezz ta’ dawn il-laqgħat nkabbru l-formazzjoni nisranija tagħna.

Fl-aħħar tal-laqgħa nqrat il-kwot : You may not understand something right now, but one day you will.

Il-laqgħa spiċċat billi għidna t-talba tal-Missierna flimkien.

 

Il-laqgħa nbdiet bill nqara l-Vanġelu tal-Ħadd 31 ta’ Mejju; Il-Festa tat-Trinità – Sena B: Mattew 28: 16-20. Wara ġie diskuss l-istess vanġelu. Ntqal li dan il-Vanġelu qed itina episodju li fih jispikka d-dubju. Wara tlett snin li Ġesù qatta mal-appostli, huma baqgħu jiddubitaw. Pero fid-dubju nagħrfu lilna nfusna… kultant id-dubju jsaħħaħna. Aħma niddubitaw u l-Mulej jiġri warajna. Meta bdew jiddubitaw, il-Mulej tahom iktar responsabilità u qallhom: “… agħmlu dixxipli mill-ġnus kollha, u għammduhom fl-isem tal-Missier u ta’ l-Iben u ta’ l-Ispirtu s-Santu…” (Mt:28:19). Il-Magħmudija hija fil-fatt dik il-ħaġa li tqarribna lejn Alla: lejn it-Trinità.

U x’hini it-Trinità? Din hi għaqda ta’ Mħabba! Anke l-lingwaġġ li tuża l-iskrittura jsaħħaħ dan l-argument għaliex l-iskrittura tirreferi għal-missier u għal-iben; jiġġiefieri relazzjoni ta’ intimità: “Dan hu Ibni l-għażiż” (Mt:17:5).

F’dan il-Vanġelu tal-festa tat- Trinità, Ġesù jgħid lill-appostli wkoll:  “…u għallmuhom iħarsu dak kollu li ordnajtilkom jien (Mt:28:19); jiġġiffieri tahom missjoni li jxandru dak li xandar hu: l-Imħabba. Din hija l-missjoni li Ġesù jagħti lilna wkoll: dik li nxandru l-imħabba permezz ta’ ħajjitna.

Anke il-Papa Franġisku ukoll qed ikellimna il-ħin kollu dwar l-imħabba. Il-messaġġ tat-Trinità dan hu: messaġġ tal-Imħabba. U Kristu irridna nxandru dan; il-Missier l-Iben u l-Ispirtu s-Santu: l-Imħabba!

U meta nitkellmu dwar l-imħabba ma nistgħux ma niftakrux fil-passaġġ mill-ewwel ittra ta’ San Pawl lill-Korintin, Kapitlu 13, Versi 1 sa 8 u 13.

Li kont nitkellem bl-ilsna tal-bnedmin u tal-anġli bla ma kelli l-imħabba kont inkun qisni strument tar-ram iżarżar jew platti jċekċku.  U kieku kelli d-don tal-profezija u kont naf il-misteri kollha tal-għerf kollu, kieku kelli l-fidi tiegħi sħiħa li tqanqal il-muntanji, imma ma kellix imħabba, jien ma kont inkun xejn. U kieku kelli nqassam ġidi kollu fil-karità u nagħti ġismi għall-ħruq, bla ma jkolli mħabba, xejn ma jkun jiswieli ta’ ġid. L-imħabba taf tistabar u tħenn; l-imħabba mhijiex għajjura, ma tintefaħx biha nifishama , ma titkabbarx fuq l-oħrajn; ma tagħmilx dak li mhux xieraq; ma tfittixx dak li hu tagħha, xejn ma tinkorla; ma żżommx f’qalbha għad-deni, ma tifraħx bl-inġustizzja, imma tifraħ bil-verità: kollox tagħder, kollox temmen, kollox tittama, kollox tissaporti. L-imħabba tintemm qatt, jgħibu l-profeziji, jisktu l-ilsna, jgħib l-għerf. Issa hawn fidi, tama u mħabba, it-tlieta jibqgħu, il-kbira fosthom hija l-imħabba.

San Girgor il-Kbir kien għamel din il-katekeżi dwar dan l-Innu tal-Imħabba:

L-Imħabba taf tħenn

– Għaliex tpatti b’ġid liema bħalu kull deni li tirċievi

L-Imħabba mhijiex għajjura

– Għaliex ma tixtieq xejn mill-ġid tad-dinja u għalhekk ma’ tgħirx għal min jirnexxilu jiksbu.

L-Imħabba ma tintefaħx biha nfisha

– Għaliex tant tixtieq il-premju ta’ għemil ir-ruħ li ma jimpurtaha xejn mill-ġid tad-dinja.

L-Imħabba ma’ titkabbarx fuq l-oħrajn

– Għaliex mehdija biss bl-imħabba t’Alla u tal-proxxmu u ma tagħtix kas ta’ ebda ħaġa li mhix sewwa.

L-Imħabba ma tagħmilx dak li mhux xieraq

– Għaliex hi kuntenta b’dak li hu tagħha u ma tixtieq bl-ebda mod dak li hu ta’ ħaddieħor, li hu barra minnha.

L-Imħabba ma tfittixx dak li hu tagħha

– Għaliex kull ma għandha li jintemm tqisu mhux tagħha u tqis tagħha dak biss li taf li se jibqa’ għal dejjem.

L-Imħabba xejn ma tinkorla

– Għaliex għalkemm imġarrba u mħabbta ma żżomx f’qalbha ħsibijiet ta’ tpattija u ta’ vendetta waqt li tistenna premju aqwa u akbar wara l-ħafna taħbit li minnu tgħaddi

L-Imħabba ma żżomx f’qalbha għad-deni

– Għaliex imsaħħa bl-imħabba għas-safa, teqred mill-għeruq kull mibegħda minn qalbha u ma tħalli xejn li hu mniġġes jissawwar f’qalbha.

L-Imħabba ma tifraħx bl-inġustizzja

– Għaliex għandha biss ħerqa kbira ta’ mħabba għall-bnedmin kollha u ma tafx bid-deni tal-għedewwa tagħha.

L-Imħabba tifraħ bil-verità

– Għaliex tħobb lill-oħrajn bħala nfisha u tifraħ b’dak li hu tajjeb fl-oħrajn daqskemm tifraħ bil-mixi ‘l quddiem tagħha stess.

Il-Laqgħa spiċċat bit-talba tal-Missierna.